ÜCRETLİ ÇALIŞAN VE İŞSİZ MÜHENDİS, MİMAR VE ŞEHİR PLANCILARININ SORUNLARI ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ YAYINLANDI

TMMOB Ücretli Çalışan ve İşsiz Mühendislerin Sorunları Çalıştayı

22 Aralık 2018 – Ankara

Çalıştay Sonuç Bildirgesi

Krize Karşı Emeğimize, Mesleğimize ve Haklarımıza Sahip Çıkıyoruz kampanyası kapsamında düzenlenen 3 çalıştaydan biri olan Ücretli Çalışan ve İşsiz Mühendislerin Sorunları Çalıştayı 22 Aralık 2018 tarihinde Ankara’da İnşaat Mühendisleri Odası Konferans Salonunda gerçekleştirildi.

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz’ın açılış konuşmasıyla başlayan çalıştayın ana eksenini meslektaşlarımızın iş yeri, fabrika, toplumsal yaşam ve kent içinde bulundukları konum ve analizi, giderek artan işsizlik, ücretli çalışanların asgari ücret mücadelesi ve krizin çalışma yaşamına etkileri başlıkları oluşturdu.

Çalıştayda yürütülen tartışmalar sonucunda aşağıda yer alan değerlendirmelerin kamuoyuyla paylaşılmasına karar verilmiştir.

Tüm Meslektaşlarımıza İş, İnsanca Yaşam!

Ülkemizin içinde olduğu kriz açıktır ki meslek alanlarımızı da derinde etkilemektedir. Emeğin piyasa şiddetine terk edilmesi ile meslektaşlarımızın büyük çoğunluğu ücretli çalışmaya yönelmektedir. Bu durumda meslektaşlarımız, sınırlı istihdam ve düşük ücretlerle piyasaya terk edilen kamu hizmetlerini almakta dahi zorluklar yaşamaktadır.

İşsizlik meslektaşlarımızın en can yakıcı sorunudur. Özellikle yeni mezun meslektaşlarımız işgücüne, çalışma yaşamına dâhil olamamaktadır. Daralan meslek alanları, neredeyse sıfır noktasına inen üretim ve buna bağlı azalan istihdam karşısında TÜİK verileri dahi işsizliği gizleyememektedir. 2018 yılının son üç ayında açıklanan rakamlara göre 3 milyon 531 bin kişi işsizdir. Yaklaşık 550 bin üyemiz içerisinde işsizlik oranlarının %20’nin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.

Yaşanan krize ve derinleşen etkilerine karşın meslektaşlarımız düşük ücretlerle çalışmaya zorlanmaktadır. İşten çıkarmalar ve toplu işten çıkarmalarla tehdit edilen meslektaşlarımız güvencesiz bir çalışma yaşamına mecbur bırakılmaktadır. İstihdam alanları giderek daraltılmakta, meslek alanlarımız çalışılamaz bir hale getirilmektedir.

Mesleklerimizin kamusal işlevleri ortadan kaldırılmaktadır. Çalışma yaşamında meslektaşlarımızın birikim, gelişim ve yetenekleri değil sadece anlık kapasitelerine önem verilmektedir; özellikle genç meslektaşlarımızın karşısına tecrübe eksikliği bir engel olarak çıkarılmaktadır. Mesleklerin istihdam koşulları, meslek kimliği, meslek pratiği alanları, meslek alanının örgütsel bağları giderek zayıflatılmaktadır.

Meslektaşlarımız fiziki, psikolojik ve mesleki sorunlarla karşı karşıyadır. Aşırı iş yükü, dinlenememe, rahatsız edici davranışlara maruz kalma, mobbing, uygunsuz koşullarda ve mesai dışı çalıştırılma ile meslek ve iş yeri kaynaklı riskler, işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin eksikliği gibi temel sorunlar giderek artmaktadır.

Ülkenin ve mesleğin içinde bulunduğu kriz, işsizlik, düşük ücretli çalışma ve temel haklardan yoksun olma durumları kaygıyı artırmaktadır. İşsizlikle, işten çıkarmalarla boğuşan meslektaşlarımız çareyi meslek dışı çalışmada aramaya yönelmektedir.

SGK’yı Göreve Davet Ediyoruz!
Asgari Ücret Protokolü Tekrar Yürürlüğe Konmalıdır

Birliğimiz ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı arasında, mühendis, mimar ve şehir plancılarının ücretli çalıştıkları sektörlerde kayıt dışı istihdamı önleme amacıyla 31 Temmuz 2012 tarihinde imzalanan “SGK ile TMMOB Arasında İşbirliği Protokolü” SGK tarafından 9 Haziran 2017 tarihinde tek taraflı olarak feshedilmiştir.

Protokole göre Birliğimiz, ücretli çalışan meslektaşlarımız için belirlediği asgari ücreti her yıl Aralık ayında Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletmekte ve kamuoyuna duyurmakta, SGK ise meslektaşlarımızın aldığı ücretin TMMOB tarafından belirlenen asgari ücretin altında olmaması için gerekli tedbirleri almaktaydı.

Protokolün esasını oluşturan yükümlülükleri tarif eden hükümler SGK tarafından önce Protokolden çıkarılmak istenmiş, Birliğimizin sistemin sağlıklı işlemesi için mevcut protokolün aynen korunması gerektiği yönündeki ısrarı üzerine Protokol hukuka aykırı bir biçimde tek taraflı olarak feshedilmiştir.

Protokol işleyişi süresince özel sektörde çalışan üyelerimizin ücretlerinde iyileşmeler olmuş ve SGK bildirimlerinin gerçek ücret üzerinden yapılması sağlanmıştır. Böylece bir nebze de olsa kayıt dışı çalışmanın önüne geçilerek meslektaşlarımızın sosyal güvenceleri adına olumlu bir adım atılmış ve prim ödemeleri konusunda kamunun yaşadığı parasal kayıplar da önlenmiştir.

SGK tarafından Protokolün tek taraflı olarak feshedilmesi ile ücretli çalışan meslektaşlarımız düşük ücretle çalışma ve primlerinin eksik yatırılması sorunuyla ile karşı karşıya bırakılmış, kayıt dışı istihdamın önü açılmıştır. Gerçekleşmeyen prim ödemeleri nedeniyle de kamu zarara uğratılmıştır. Yukarıda açıkladığımız nedenlerle, aklını ve emeğini ülkemizin gelişmesi ve kalkınması için kullanan, insanca bir yaşam uğruna alın terini döken yüz binlerce mühendis, mimar ve şehir plancısının düşük ücretler ile kayıt dışı istihdam edilmesi ve kamunun zarara uğraması engellenmelidir.

Çalıştay kapsamında yürütülen tartışmaların, tespit edilen sorunların ve bu sorunların çözüm önerilerine yönelik görüşmelerin adından ortaya çıkan öneriler şöyledir:

• 31 Temmuz 2012 tarihinde imzalanan ve SGK tarafından 2017 yılında tek taraflı olarak feshedilen “SGK ile TMMOB Arasındaki Asgari Ücret İşbirliği Protokolü” yeniden yürürlüğe konmalıdır. Meslektaşlarımızın 2019 yılı için TMMOB tarafından belirlenen 4500TL brüt ücretin altında gösterilmesi engellenmelidir.
• Sendikalaşma, güvenceli çalışma, güvenceli iş, toplu sözleşme tüm çalışanların hakkıdır.
• Bilimsel ve teknik bilginin üretildiği, meslektaşlarımızın görev yaptığı tüm güvencesiz ve esnek çalışma alanlarında iş güvencesi sağlanmalıdır.
• Fabrikada, ofiste, sahada ve şantiyede cinsiyet ayrımcılığı ve mobbing engellenmelidir.
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği tüm çalışanların ve tüm meslektaşlarımızın hakkıdır, iş cinayetlerinin ve iş kazalarının önüne geçilmelidir.
• Mesleklerimizin temellerinin aşındırılması, toplumla arasındaki bağın kesilmesi, mesleklerimizin kamusal özelliklerinin ortadan kaldırılması kabul edilemez.
• Meslektaşlar arası azalan güven tekrar güçlendirilmelidir.
• Ülke sanayisi ve tarımını bitiren, meslek alanlarını yok eden ranta dayalı ekonomi politikaları terkedilmeli; üretime, sanayileşmeye, kalkınmaya dayalı ekonomi politikaları benimsenmelidir.
• Hem toplum kesimlerinin hem de meslektaşlar arasındaki gelir adaletsizliği ortadan kaldırılmalı, herkese insanca yaşayabileceği temel ücret hakkı tanınmalıdır.
• Meslek alanları geliştirilerek, istihdam üretime dayalı olarak artırılmalı ve işsizlik azaltılmalıdır.
• Ülke düzeyinde insani yaşam koşullarına uygun asgari ücret, kıdem tazminatı ve emeklilik hakkı tüm çalışanlara, ayrım gözetmeksizin tanınmalıdır.