ANKARA İKK: KENTİMİZE SAHİP ÇIKIYORUZ!

Basın toplantısında açıklamayı TMMOB Ankara İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Özgür Topçu kamuoyu ile paylaştı.

Kentimize Sahip Çıkıyoruz!

Usulsüz, Teknik Bilgiden Yoksun Olarak Hazırlanan Çevre Düzeni Planı Geri Çekilsin!

Ankara başkent olarak mesleklerimizin icrası, kentleşmeye ilişkin mevzuatın uygulanması ve Türkiye kentleşmesi yönlerinden Cumhuriyet boyunca diğer kentlere örnek olmuş ve öncü bir rol üstlenmiştir. Böylesine öncü bir rol üstlenen başkentimizin bugüne kadar bir çevre düzeni planına sahip olmaması çok ciddi bir eksikliktir. Bu eksiklikten süreçle ilgili bütün kurumlar ve bürokratlar sorumludur. Ankara bugün Kilis ile birlikte il çevre düzeni planı bulunmayan iki ilden birisidir.

Yıllardır beklenen, Ankara İli 2038 Çevre Düzeni Planı Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 13.01.2017 tarih ve 116 sayılı kararıyla onaylanarak 16.02.2017 – 17.03.2017 tarihleri arasında askıya çıkarılmıştır.

Plan Hazırlanırken Katılımcı Süreç İşletilmemiştir

Yaklaşık 3 yıl süren plan yapım sürecinde ne bir meslek odası plan sürecine dahil edilmiştir ne de bir üniversite ya da demokratik kitle örgütü. Bilindiği üzere ilgili kurum ve kuruluşların, meslek ve demokratik kitle örgütlerinin görüşlerinin alınarak, planlama sürecine katılımının sağlanması çevre düzeni planı hazırlanması aşamasında uyulması gereken temel esaslardan biridir. Kasım 2013’ten beri yürütülen ve Ankara’nın geleceğini doğrudan etkileyecek bu ölçekteki bir çalışmada meslek odaları, demokratik kitle örgütleri, üniversiteler doğrudan katılımcı olarak fikirlerini iletme, tartışma imkânı bulamamıştır. Maalesef ki ilgili kurum ve kuruluşlarla daha etkin ilişkiler kurarak bilgi ve veri akışının sağlanabileceği katılımcı süreç işletilememiştir.

Plan Usulüne Uygun Şekilde Kamuoyuyla Paylaşılmamıştır

Planın hazırlanma sürecinde olduğu gibi askı sürecinde de türlü usulsüzlükler tespit edilmiştir. Mekâna ilişkin her ölçekte hazırlanan planların, başta planın hazırlandığı sınırlar içerisinde ve çevresinde yaşayanlar ve mülk sahipleri olmak üzere, söz konusu planları incelemekle, denetlemekle ve uygulama usul ve esaslarını kontrol etmekle yükümlü çeşitli idareler, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşları tarafından ulaşılabilir olması gereklidir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesinde ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 12. bölümünde açıkça belirtildiği üzere her türlü ölçekte mekansal plan aleni olmak zorundadır ve bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin sorumluluğundadır. Bu kapsamda çevre düzeni planları 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan planlardır. Planın aleniyetini sağlamak üzere, planı bir bütün olarak (uygun ölçekli harita üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla birlikte) herkesin görebileceği şekilde askı panosunda ve eş zamanlı olarak idarelerin internet sayfasına yine bir bütün olarak yayınlamak ilgili idarelerin yükümlülüğündedir. Ankara Çevre Düzeni Planının sorumlusu Ankara Büyükşehir Belediyesi ise plan raporunu kamuoyuyla paylaşmamıştır.

Plan Çizim Teknikleri Hatalıdır

Her türlü mekânsal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanmaktadır. Askıda olan plan paftasını incelediğimizde ise plan yapım tekniklerine uyulmadığı tespit edilmiştir. ‘Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nce belirlenmiş “EK-1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri”ne aykırı gösterim teknikleri (renk ve tarama) kullanılmış, bununla birlikte plan üzerinde kullanılan renklerin “Gösterim”de kullanılan renklerle uyumsuzluk gösterdiği tespit edilmiştir.

Bunun yanı sıra Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin askı panosunda ilana çıkarılan plan ile resmi internet sitesinde ilan edilen plan arasında ciddi farklar olduğu görülmüştür. Resmi internet sitesinde ilan edilen planın kimi katmanlarının ölçeksiz olduğu, kullanılan gösterim dili (özellikle yolları ifade etmek için kullanılan gösterim) nedeniyle planın okunabilirliğinin çok düşük olduğu, görüntü kalitesinin planın anlaşılabilirliğini düşürdüğü ve planda hâlihazır altlık harita bulunmadığı tespit edilmiştir.

Diğer Plan Belgeleri ile Uyuşmamaktadır

Ülkemizde meslek alanımız açısından yapılan hatalardan biri planlamanın hiyerarşik olarak ilerleyen sisteminin göz ardı edilmesidir. Bilindiği üzere ülkemiz mevzuatlarında planlama mesleği bir hiyerarşik sistem içerisinde ölçek farklılıklarıyla icra edilir. Hiyerarşik planlama ilişkisine göre, bir plan bir üst ölçekli plan tarafından yönlendirilmeli ve ona uyumu noktasında denetlenmelidir. Ulusal Planlar, Bölge Planları, Çevre Düzeni Planları, Nazım İmar Planları, Uygulama İmar Planları (mekânsal ve stratejik kurguya ilişkin bu hiyerarşik sistemin içerisine giren başka planlar da vardır) şeklinde devam eden bu hiyerarşik sistem Ankara açısından zamansal olarak ve ölçek olarak sağlıklı işletil(e)memiştir. Mevcutta geçerli planlara baktığımızda Ankara’da uygulanacak tüm alt ölçek planların dayanağı olan 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı 2007 yılında onaylanmıştır, uygulama imar planlarının bu Nazım Plan Programı çerçevesinde gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Ankara Bölge Planı ise 2014 yılında onaylanmıştır. Çevre Düzeni Planı 2017 yılında onaylanmıştır. Bu planların hedef yıllarına baktığımızda ise Başkent Nazım İmar Planı 2023, Ankara Bölge Planı 2023, Ankara İli Çevre Düzeni Planı ise 2038 olarak karşımıza çıkmaktadır. Özetle planların yapım sürecinde hiyerarşik yapıya uyulmadığı gibi planların hedef yıllarında da hiyerarşik yapı göz ardı edilmiştir.

Ankara Bölge Planı ile Ankara İli Çevre Düzeni Planı’nın plan sınırlarının aynı olması, yani plan sınırı olarak Ankara il sınırlarını kabul etmeleri, iki planın da aynı ölçekleri ele almaları sebebiyle iki planın kullandıkları verilerde, bu verilerle ortaya koyduğu öngörülerde çakışmalar olmuştur. Bu koşullar altında her iki plan arasında çelişkiler ortaya çıkmaktadır. Bu çelişkiler ışığında sağlıklı bir mekânsal stratejinin uygulanabilmesi olanaklı görünmemektedir.

Plan Kararları Telafisi Güç Sonuçlar Doğuracaktır

Yaklaşık 9,5 milyonluk bir nüfus öngörüsü ile hazırlanmış olan planda planlama alanı sınırları kapsamında incelenen konu başlıkları; sınırlar, idari ve bölgesel yapı, fiziksel ve doğal yapı, sit ve diğer koruma alanları, hassas alanlar, doğal karakteri korunacak alanlar, ekonomik yapı, sektörel gelişmeler ve istihdam, demografik ve toplumsal yapı, kentsel ve kırsal yerleşme alanları ve arazi kullanımı, altyapı sistemleri, yeşil ve açık alan kullanımları, ulaşım sistemleri, afete maruz ve riskli alanlar, askeri alanlar, askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri, planlama alanına yönelik bölgesel ölçekli kamu projeleri ve yatırım kararları, her tür ve ölçekteki plan, program ve stratejiler, göller, barajlar, akarsular, taşkın alanları, yeraltı ve yüzeysel su kaynakları ve benzeri hidrolojik, hidrojeolojik alanlar, çevre sorunları ve etkilenen alanlar olarak tanımlanmıştır.

Tanımlanmış olan tüm başlıklar altında tarım alanlarının nasıl korunacağına dair somut öneriler bulunmamakta, ulaşım sistemi önerilen yeni çevre yolları ve otoyollarla yoğun karayolu ulaşımı temelinde çözümlenmekte, sanayi alanları için uygun olmayan yer seçim kararları verilmekte, hatalı veriler ışığında stratejik kararlar verilmektedir. Ve tüm bu hataları yaparken korunması gereken alanlar özelinde, düzeltilmesi/geriye dönük kararlar verilmesi söz konusu olan alanlar özelinde temenninin ötesinde herhangi bir söz söylememekte bu haliyle alt ölçek planları yönlendirebilecek nitelikte bir üst ölçek plan özelliği göstermemektedir.

Tüm bu açıklamalar ışığında hukuka ve bilime aykırı olarak onaylanmış olan bu planı yargıya taşımış bulunmaktayız. Bizler Ankara İl Koordinasyon Kurulu Bileşenleri olarak mesleki sorumluluğumuz gereği ve yaşam alanlarımıza, kentimize sahip çıkma görevimizle bilimsel ve teknik tüm çalışmaların eksiksiz yapıldığı, katılımcı sürecin işletildiği, usulüne uygun bir biçimde tüm Ankara halkının değerlendirmelerine sunulan, Ankara’nın geleceğine yön verebilecek bir Çevre Düzeni Planı yapılana kadar mücadele edeceğimizi duyururuz.

TMMOB Ankara İl Koordinasyon Kurulu