Türkiye Kömür İşletmeleri Davası

T.C.
DANIŞTAY BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2001/2544 Karar No : 2003/1445
Davacı_________: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
Vekili__________: Av. Nurten Çağlar Yakış, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı
No:18/12. Demirtepe/ANKARA
Davalılar_______1- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ANKARA 2- Türkiye Kömür İşletmeleri gürümü Genel Müdürlüğü, Hipodrom Cad. No:12, Yenimahalle/ANKARA
Vekili : Av. Şenol Kip, aynı adreste
Davanın Özeti________: 14.4.2001 günlü Resmi‘ Gazete‘de yâyımlanarak yürürlüğe giren, TKİ Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin" Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 7. ve 10. maddeleri ile 16. maddesinin D fıkrasının (a) bendinin iptali istenilmektedir.
Davalı İdarelerin Savunmalarının Özeti____: Dava konusu Yönetmeliğin uygulamada birfiği sağlamak amacıyla mevzuata uygun olarak hazırlandığı, yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi Asiye Değirmenci
Düşüncesi_________: Dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinin (b) bendi, 10. maddesinde yer alan "..... dan genel müdürlükçe uygun görülenler" ibaresi ve 16/D-a/4,5 maddeleri yönünden iptal; 7. maddesinin a,c ve d bentleri, 16/D-a maddesinin diğer bentleri yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı_____;. Celalettin Yüksel
Düşüncesi_________-L Dava, 14.4.2001 günlü, 24373 sayılı, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren TKİ. Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin, Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmeliğin, 7 ve 10. maddeleriyle, 16. maddesinin (D) fıkrasının (a) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 124.maddesinde, "Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri" 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 2.maddesinde "657 sayılı Yasanın, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenlediği, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği hususları belirtmek üzere tüzükler çıkarılacağı, kanunda öngörülen yönetmeliklerin Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulacağı " hükümleri yer almıştır.
657 sayılı DMK. 214.maddesinde "Devlet Memurlarının yetişmesini sağlamak, verimliliğini artırmak ve daha ileriki görevlere hazırlamak amacıyla uygulanacak hizmet içi eğitimin Devlet Personel Başkanlığı tarafından ilgili kurumlarla birlikte hazırlanacak yönetmelikler dahilinde yürütüleceği," belirtilmiştir.
Bu madde hükmü uyarınca hazırlanan .Türkiye .kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmelik
14.4.2001 günlü 24373 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Anılan Yönetmeliğin, Görevde Yükselme Eğitimine Alınma" başlıklı 10. maddesinde "Bu Yönetmelikte belirtilen,, görev unvanlarından daha alt bir görevden, üst bir göreve atanabilmek için, bu Yönetmeliğin, 7‘inci maddesinde belirtilen,, şartları taşıyanlardan ,Genel Müdürlükçe uygun görülenler görevde yükselme eğitimine alınırlar. Başvuranların sayısı, boş kadro ve pozisyon sayısının, iki katından fazla olması halinde .gerektiğinde, Genel Müdürlükçe ön eleme sınavı yapılabilir. Bu eğitimi tamamlayanlar, ilgili görevde yükselme sınavına katılmaya, hak kazanırlar "hükmü yer almıştır. Devlet Memurlarının Görevde Yükselme suretiyle yapılacak atanmalarına ilişkin , usul ve esasları belirlemek amacıyla,, çıkarılan yönetmelikte, liyakat ve kariyer ilkelerinin esas alınıp, bu ilkelere uygun objektif hükümlerle düzenleme yapılması gerektiği halde, davalı kurum yönetmeliğinde, görevde yükselme eğitimine alınmak için, yönetmeliğin 7.maddesinde belirtilen koşulları taşımanın yanısıra ayrıca "genel müdürlükçe de uygun görülme" şartı getirilmiştir Bu ibare, sübjektif değerlendirmeye açık,kişilerin aynı kurallara bağlı tutulmalarını sağlamaktan uzak .keyfiliğe yol açabilecek nitelikte olup, genel yönetmelik ve hukuka aykırı görülmüştür Sözü edilen Yönetmeliğin "Görev Gruplarına Göre Atanma Şartlan" başlıklı 16. maddesinde; "Görev gruplarına atanabilme şartları, görev grupları itibariyle aşağıdaki şekildedir.
D-Teknik Hizmetler Grubu
a)Mühendis ve Mimar Pozisyonuna atanabilmek için,
1)Gerekii öğrenim kariyerini haiz olmak,
2}Son sicil ve başarı değerlendirme notunun asgari (C) düzeyinde olması kaydıyla son üç yıllık sicil ve başarı değerlendirmesi notu ortalaması (B) düzeyinde olmak,
3)657 Sayılı Devlet Memurları kanununun 125‘inci maddesinin (D) bendi uyarınca disiplin cezası almamış olmak,
4)Son üç yılı kurumda olmak üzere beş yıl hizmeti olmak,
5)Görevde yükselme sınavında başarılı olmak hükmü yer almıştır.
Devlet Memurlarının, Görevde Yükselme Esaslarına Dair , Genel Yönetmeliğin 6. maddesinde; "kurumlara, atanılacak görevlerin, niteliği itibariyle, aranacak hizmet sürelerini kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda, geçen .süreleri, dikkate alarak belirleyebilecekleri, bu sürelerin, en az iki yılının, atamanın yapılacağı kurumda geçmiş olması şartının aranacağı" öngörülmüşsede, mimar ve mühendis unvanları, 3458 sayılı Yasa uyarınca, belli bir öğrenim ve staj sonrası kazanılan, meslek unvanı olup.görevde yükselme eğitim ve sınav sonucu,bir alt görevden bir üst göreve atanılarak .kazanılan ,idari kademe (görev unvanı) değildir.Mimar ve mühendislerin, hukuki statüleri böyle olunca, bu kadrolara atanabilmek için; bu kişilere önce mesleği ve unvanı ile ilgisi olmayan, başka bir kadroda, üç yılı kurumda olmak üzere, beş yıl hizmet etmiş olma koşulu .getirilmesine Miskin,16.maddenin D- a/4 alt fıkrasında kamu yararı amacına,sebep ve maksat yönünden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin, iptali istenilen Görevde yükselme başlıktı 7. maddesinde;", Bu Yönetmelikte belirtilen unvanlardan; a)399 sayılı, Kanun Hükmünde Kararname eki, l sayılı cetvele dahil, kadrolara atanabilmek için , 657 sayılı Devlet memurları Kanununun, 68‘inci maddesinde belirtilen şartları ve yönetmelikte belirtilen, hizmet şartını taşımak,
b)Diğer unvanlardaki, görevlere atanabilmek için, bu Yönetmelikte belirtilen hizmet şartını taşımak,
c)Atanılacak, kadro ve pozisyon için .gerekli sicil ve disiplin şartını taşımak. d)Görevde Yükselme eğitimini tamamladıktan sonra, Kurumca yaptırılacak yazılı sınavda başarılı olmak, gerekir, "hükmüne yer verilmiştir. Yönetmeliğin /.maddesi hükmü ile, görevde yükselme eğitimine, alınma şartlarının genel olarak belirlendiği,; 16.madde ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi, Mühendis ve mimar kadrolarına, gördükleri ö ğ re n i m, staj ve ilgili yasa uyarınca, mühendis veya mimar unvanı kazananlar atanabileceğinden, bu unvanları, kazanmış kişilerin, anılan kadrolara atanabilmeleri İçin, belli süre hizmet şartı getirilmesinde, hizmet gereklerine .sebep ve maksat yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek 16.maddenin (D) fıkrasının (a/ 4 ) bendinin iptali yolunda görüş bildirildiğinden, mimar ve mühendislere uygulanma olanağı kalmayan Yönetmeliğin 7.maddesinin "diğer unvanlardaki görevlere atanabilmek için, bu yönetmelikte belirtilen hizmet şartını taşımayı" şart koşan (b) fıkrası hükmünde, hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan sebeplerle, dava konusu yönetmeliğin 10. maddesindeki "Genel Müdürlükçe uygun görülenler" ibaresi ile 16. maddenin (D) bendinin, (a / 4) fıkrasının iptalinin, yönetmeliğin diğer maddelerine ilişkin, iptal İsteminin reddinin, uygun olacağı düşünülmüştür
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince duruşma için önceden belirlenen 16.4.2003 günü davacı vekili ile davalı idarelerden T. Kömür işletmeleri Kurumu GenelMüdürlüğü vekilinin ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını temsilen^ Hukuk Müşaviri Şafak Arslan‘ın geldikleri görülerek Danıştay Savcısı Celalettin Yüksel hazır olduğu halde açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne göre söz verilip dinlendikten ve Savcının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dosyadaki bilgi ve belgeler incelenerek davalı idarelerden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının husumet itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi ve gereği düşünüldü:
Olayda; 10.4.2002 günlü, 24722 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle dava konusu, Yönetmeliğin 10. ve 16/D-a maddesinin 4 numaralı alt bendinde değişiklik yapılmış ise de iptal davalarında idari işlemlerin kuruldukları tarih itibariyle hukuka uygunluk denetimi yapılacağı açıktır.
14.4.2001 günlü, 24373 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren "Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmelik" in "Görevde Yükselme" başlıklı 7.maddesinde:
"Bu Yönetmelikte belirtilen unvanlardan;
a) 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki l sayılı cetvele dahil kadrolara atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68‘inci maddesinde belirtilen şartları ve Yönetmelikte belirtilen hizmet şartını taşımak,
b) Diğer unvanlardaki görevlere atanabilmek için bu Yönetmelikte belirtilen hizmet şartını taşımak,
c) Atanılacak kadro ve pozisyon İçin gerekli sicil ve disiplin şartını taşımak, d) Görevde yükselme eğitimini tamamladıktan sonra Kurumca yaptırılacak yazılı sınavda başarılı olmak, gerekir, "hükmüne yer verilmiştir. Sözü edilen Yönetmeliğin "Görev Gruplarına Göre Atanma Şartlan" başlıklı 16.maddesinde; "Görev gruplarına atanabilme şartları, görev grupları itibariyle aşağıdaki şekildedir.
D- Teknik Hizmetler Grubu
a- Mühendis ve Mimar pozisyonuna atanabilmek için;
1) Gerekli öğrenim kariyerini haiz olmak,
2) Son sicil ve başarı değerlendirme notunun asgari (C) düzeyinde olması kaydıyla son üç yıllık sicil ve başarı değerlendirmesi notu ortalaması 3) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125‘inci maddesinin (D) bendi uyarınca disiplin cezası almamış olmak,
4) Son üç yılı kurumda olmak üzere beş yıl hizmeti olmak,
5) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak." hükmü yer almıştır.
Yönetimlerin, belli görevlere atanacak personelde aranılacak koşulları (öğrenim, sicil, disiplin cezası, sınav ... gibi) belirleme konusunda takdir yetkisi bulunmakta ise de; ilgililerin gerekli öğrenim ve staj aşamalarını geçirerek elde ettikleri mühendis ve mimar unvanları ile ilgili kadrolara atanabilmeleri için, anılan unvanlar ve öğrenim durumları ile ilgisi bulunmayan kadrolarda belirli süre hizmet yapmış olmak koşulu getirilmesinde hizmet gereklerine ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Gördüğü öğrenimin sonucu olarak mühendis ve mimar unvanlarını kazananların
bu kadrolara açıktan/alımlar veya kurum içinde sınıf ve unvan değişikliği için yapılacak sınavı kazanmaları zorunlu olup, bu kişilerin görevde yükselme sınavı dışında mühendislik ve mimarlık mesleği ile ilgili ve dışarıdan mühendis-mimar alımları için yapılan sınavla aynı nitelikte bir sınava tabi tutulmaları gerektiği açıktır.
Anılan Yönetmeliğin "Görevde Yükselme Eğitimine Alınma" başlıklı 10.maddesinde ise; "Bu Yönetmelikte belirtilen görev unvanlarından daha alt bir görevden üst bir .göreve atanabilmek için bu Yönetmeliğin 7‘nci maddesinde belirtilen şartlan taşıyanlardan Genel Müdürlükçe uygun görülenler görevde yükselme eğitimine alınırlar. Başvuranların sayısı boş kadro ve pozisyon sayısının iki katından fazla olması halinde gerektiğinde Genel Müdürlükçe ön eleme sınavı yapılabilir. Bu eğitimi tamamlayanlar İlgili görevde yükselme sınavına katılmaya hak kazanırlar." hükmüne yer verilmiştir.
Daha üst bir göreve atanabilmek için Yönetmelikte belirlenen koşulları taşıyan personelin, görevde yükselme eğitimine alınabilmelerinin Genel Müdürlüğün uygun görmesi koşuluna bağlanması; sınırları ve kaynağı belirsiz bir yetkinin kullanılması sonucunu doğuracağından, anılan hükümde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; 14.4.2001 günlü, 24373 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren "Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü Personelinin Görevde Yükselme ve Atama Esaslarına Dair Yönetmelik"in 7.maddesinin (b) bendinin; 10.maddesinde ver alan " ... dan Genel Müdürlükçe uygun görülenler" ibaresinin; 16/D-a maddesinin 4 ve 5 numaralı alt bentlerinin iptaline, 7. maddesinin a, c ve d bendleri ile 16/D-a maddesinin 1, 2, 3 alt bendleri yönünden ise davanın reddine, Avukatlık Kanununda değişiklik yapan 4667 sayılı Kanunun 81. maddesine göre karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 260.000.000.- lira avukatlık ücreti ile aşağıda dökümü gösterilen 60.060.000.-liralık yargılama giderinin yarısı olan 30.030.000.- liranın davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, kalan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, 260.000.000.- TL. vekalet ücretinin de davacıdan alınarak davalı idarelerden T. Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğüne verilmesine, eksik yatırılan 13.250.000.- lira posta pulu ücretinin davacıya tamamlattırılmasına, 16.4.2003 tarihinde Yönetmeliğin 16/D-a(5) aft bendi açısından oyçokluğu, diğer madde ve bentler yönünden ise oybirliği ile karar verildi.
YARGILAMA GİDERLERİ :
: 16.810.000.-: 43.250.000.-TOPLAM: 60.060.000.-TL.
AZLIK OYU
15.3.1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurutu Kararıyla yürürlüğe konulan "Devlet Memurlarının Görevde Yükselme Esaslarına Dair Genel Yönetmelik‘in 4 üncü maddesinde; (görevde yükselme): 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan görevler ile kurumlarınca çıkarılacak özel yönetmeliklerde belirlenen görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları ifade eder, biçiminde tanımlanmıştır.
Yine bu Yönetmeliğin 15 nci maddesinde, (Kurumlar, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacak öğrenim düzeyi ile hizmet süresi, alt görevlerde bulunma süresi, sicil ve disipline ilişkin şartlar ile bunlar için verilecek görevde yükselme eğitiminin ilanı, şekli, süresi, konuları, ağırlıkları ve kapsama dahil edilecek diğer unvanlar ve bunlara ilişkin seçme kriterlerini, yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar ile bu konulara ilişkin diğer hususları Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşünü alarak çıkaracakları yönetmelikle düzenler) denilmektedir.
Dava konusu edilen Kurum Yönetmeliği de bu genel hükme dayalı olarak çıkartılmış ve aynen Genel Yönetmeliğin 5 nci maddesinde olduğu gibi hizmet grupları belirlenerek diğer maddelerinde de bu gruplardaki görevlere atanabilmek için gerekli hizmet süresi, görevde yükselme eğitimi ve görevde yükselme sınavına girme koşulu hükme bağlanmıştır.
Kurum içinde çalışan ve gördüğü öğrenim nedeniyle belli bir unvanı taşımaya hak kazandığı halde, ya kadrosuzluk nedeniyle tahsiline uygun olmayan bir kadroda göreve başlayan, ya da çalışmakta iken gördüğü öğrenimin değişmesi nedeniyle tahsiline uygun kadroya atanma isteminde bulunan, yani bir hizmet sınıfında görev yapan personel hakkında yapılacak atama işlemi, artık Genel Yönetmeliğin anılan 4 üncü maddesinde tanımlandığı üzere (görevde yükselme) olup, dava konusu Yönetmeliğin iptali istenen görevde yükselme eğitimi ve sınavıyla ilgili hükümlerinde bu nedenle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Kurum dışından ilk defa unvanlı kadrolara atanmak isteyenlerin ÖSYM tarafından yapılan KPSS ve KPDS gibi genel nitelikli sınavlarda alınacak sonuca göre, kurumların açacakları özel sınavlara da girmek suretiyle daha kapsamlı bir elemeden geçtikleri de dikkate alındığında, halen aynı kurumda görev yapan kişilerin açıktan atanacaklarla aynı sınava alınması bu kişiler açısından daha olumsuz sonuçlar da doğurabilecektir.
Bu nedenle iptali istenen Yönetmeliğin 16 nci maddesi (D) fıkrası a bendinin (5)
alt bendine ilişkin olarak davanın reddi gerektiği oyu ile kararın bu kısmına katılmıyorum.
AYFER ÖZDEMİR