HKMO: YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE APLİKASYON PROJESİ VE UYGULAMASINDA YARGI YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI KARARI VERDİ

"YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİNDE APLİKASYON PROJESİ VE UYGULAMASINDA YARGI YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI KARARI VERDİ"

Ülkemizde 1980 yılından itibaren neoliberal politikalar doğrultusunda hazırlanan programlar siyasal iktidarlarca adım adım hayata geçirilmektedir. AB, IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü tarafından istenilen yapısal değişiklikler bazen inanılması zor bir hızlılıkla TBMM‘den geçirilerek yasal yapıya kavuşturulmaktadır. Bu süreç özellikle 2000‘in ilk yıllarında "15 günde 15 yasa" değimiyle tarihte yerini almıştır. Bu düzenlemelerle her alanda özelleştirme girişimleri ve özelleştirmeler artan bir hızla devam ede gelmiştir. Bu süreç eğitimden sağlığa, enerjiden haberleşmeye, tarımdan sosyal güvenliğe, hazine arazilerinden 2B ve mera alanlarına ve kamunun denetim alanındaki yetki ve sorumluluklarına kadar hemen hemen her alanda hakim olmaya devam etmektedir.

2001 yılında 4708 sayılı "Yapı Denetim Yasası" çıkartılmıştır. Bu yasanın geçerli olduğu il sayısı pilot bölge tanımlamasıyla 19 il olarak belirlendi. Yasanın birinci maddesindeki amaç bölümü "..can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimi" işlemleri yürütmek üzere Yapı Denetim Kuruluşlarının kurulmasını öngörmüştür. Bu düzenleme ile kamunun denetim alanındaki yetki ve sorumluluğu özel kuruluşlara devredilmiştir. Yasa ile belirlenen 19 pilot ilin çok ağırlıklı bölümü ülkenin en zengin illeri arasında olması dikkati çekerken özellikle deprem kuşağında yer alan ancak zengin iller arasında olmayan bazı illerimizin bu kapsamda yer almaması nedense gözden uzak tutuldu.

Yasanın hazırlık sürecinde TMMOB ve bileşeni Odalar; meslek alanlarından hareketle oluşturdukları haklı ve gerekli tepkiyi göstermişler ve uygulama yönetmeliklerine dava açmışlardır. Diğer taraftan Yasa‘nın bazı maddeleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Ancak bu alandaki düzenlemelerde, geleceğimizi ve yaşamımızı derinden etkilemekte olan diğer alanlardaki düzenlemeler gibi yapılan anlaşmalar çerçevesinde işletilmektedir.

Gelişmiş ülkelerde yasa düzenlemesi ya da değişikliği için hazırlık çalışmalarının ve incelemelerinin yıllar aldığı, tarafların görüş ve katkılarının alınmakta olduğu bilinmektedir. Ülkemizde böyle bir süreç ne yazık ki hiçbir zaman işletilmemiştir. Gecenin ilerleyen saatlerinde nice yasal düzenlemelerin TBMM den geçirildiğine tanık olduk. Yasaların jet hızıyla çıkması, ardından yaşanılan hukuksal ve sosyal sıkıntılar vb. nedenlerle bazen de daha uygulamaya sokulamadan onlarca kez değişikliğe uğradığına görmekteyiz. Bu tür uygulamaların son dönemlerde olağan hale geldiği ve kanıksandığı ifade etmeliyiz.

Bu çerçevede Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde de son olarak 05.02.2008 tarihinde yeni bir değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklik ile Harita ve Kadastro Mühendislik Hizmetleri‘nden olan yapıya ilişkin aplikasyon projesinin hazırlanması ve uygulama işlemlerinin denetimi yanında yapımını da Yapı Denetim Kuruluşu‘na veren düzenlemeye gidilmiştir. Halbuki Aplikasyon Projesinin hazırlanması ve uygulaması işlemleri Serbest Harita Kadastro Mühendislik ve Müşavirlik Bürolarının yetki ve sorumluluğunda yerine getirilmektedir.

Odamızca Danıştay‘a açılan davada; Yapı Denetim Kuruluşu‘na yasa ile verilen yetkinin proje ve yapı denetimini sağlamak yönünde olduğu halde, müellifliği harita ve kadastro mühendislerine ait olan aplikasyon projesinin hazırlanması ve uygulanması işlemlerini içeren 5inci maddesinin 4/b fıkrasının yürürlüğünün durdurulması ve iptali istenilmiştir.

Danıştay Altıncı Dairesi Odamızın istemini uygun görerek verdiği kararda, Yapı Denetim Kuruluşları‘nın yasa ile verilen denetim görevi dışına çıkılarak Harita ve Kadastro Mühendisliği alanında proje ve uygulama yapmasını düzenleyen yönetmelik hükmünün yasaya aykırılığını görmüş ve yürürlüğün durdurulmasına hükmetmiştir.

Danıştay verdiği kararla, Yapı Denetim Kuruluşlarının aplikasyon projesinin hazırlanması ve uygulaması işlemlerinde bu hizmetin sadece kontrol ve denetiminde yetkili olduğunu, söz konusu denetim ve kontrol işlemlerini de bünyesinde bulundurduğu harita ve kadastro mühendislerince yerine getirilmesi gerekliliğini ifade etmiştir.

Üyelerimizin, kamu kurum ve kuruluşların, basının ve kamuoyunun dikkatine saygı ile sunarız.

TMMOB
HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI