1. KARTONDAN TEKNELER YARIŞI

Bugün 1 Temmuz 2008, Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, kutlu olsun.

1923 tarihinde Lozan anlaşması kapsamında kapitülasyonlarin kaldırılmasıyla kabotaj hakkının tam olarak kazanılması, bağımsızlığımızın en önemli sembollerinden birisi olmuş ve 1 Temmuz 1926‘da yürürlüğe giren Kabotaj Yasası ile de denizciliğimizin gelişmesinde önemli bir adım atılmıştır.

19 Nisan 1926 günü, 815 sayılı Türkiye Sahillerinde Nakliyat-ı Bahriye ve Limanlarla Karasuları Dâhilinde İcray-ı Sanat ve Ticaret hakkında Kanun çıkarılmıştır.

‘Kabotaj‘ın kelime anlamı, bir devletin gölleri, nehirleri, karasuları içinde kalan denizleri ile bunlarla ilgili liman, iskelelerinde yapılan deniz ticaretidir. Bir devletin kendi karasularında deniz ticareti yapabilme yetkisini, kendi vatandaşlarına ve kendi bayrağını taşıyan gemilere has bir hak olarak tanımasına da kabotaj hakkı denir.

Peki bu hakkımızı yeterince kullanıyor muyuz?

Özellikle liberalleşme ve kapitalist küreselleşme politikalarının hâkimiyeti artmaya basladigi 1980‘ler sonrasinda, siyasal etkilenmelerle ekonomik verimliligi düsen ulusal Denizcilik Kuruluşlarımız özelleştirme sürecine sokularak tamamen devre dışı bırakılmaya başlandı. Bu politikaların sonucu bugün gelinen noktada kamuya ait gemiler tamamen özelleştirilmiş, kabotaj hattında çalışan yolcu gemilerimiz eskime ve satılma sonucu yok olmustur. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde kısıtlı özel sektör kosterciliğinin dışında kabotaj hattında deniz taşımacılığımız giderek yok olmaktadır. Yurtdışından %90 oranında denizyolu ile gelen mallar ülkemiz içinde nerede ise tamamen karayolu ile dağıtılmaktadır. Ülkemizin bu gidişi tersine çevirecek siyasi bir iradeye ihtiyacı olduğu açıktır.

Bugüne kadar mevcut Kabotaj Kanunu ile denizaltı ve deniz üstünde her türlü teknik yapıyı gerçekleştirdiği unutulmamalı, bazı idari veya teknik izinlerin alınmasının yolu kabotaj yasasının delinmesinde aranmamalıdır. Ülkemiz yetişmiş gemi mühendisleri ve sürekli gelişen gemi inşa ve yan sanayileri sayesinde uygun planlama halinde her türlü teknik gereksinimi karşılayacak yetenektedir. Bu da unutulmamalıdır.

Gemi Mühendisleri Odası İzmir Şubesi öncülüğünde, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İzmir İl Koordinasyon Kurulu olarak bu güne denk gelen "1. Kartondan Tekneler Yarışı" birçok amacı var.

Şöyle sıralayabiliriz:

1 Temmuz "Denizcilik ve Kabotaj Bayramı"nın daha deniz kokan etkinliklerle kutlanmasını sağlamak,

Ege Bölgemizde halen bir gemi tersanemiz bulunmamaktadır. Bir an önce en azından bakım ve onarım işleri yapabilecek bir tersane kurulmasını sağlamak,

İzmir Körfezi temizlenmeye başladı ama denizcilik anlamında İzmir Limanına gelen ve giden gemiler dışında Körfezimiz halkımız tarafından kullanılmamakta. İzmir Körfezinin deniz sporları kapsamında daha çok kullanılmasını sağlamak,

İzmir‘in tam ortasında adeta ben bir marinayım diye haykıran Pasaport mendireğinin atıl bir şekilde bırakılmasına bir son vermek,

Halkımızın denizden korkmamasını aksine denizi sevmesini sağlamak,

İzmir‘in denizci bir şehir olma niteliğini unutmaması,

Pasaport iskelesinde ilk defa böyle bir etkinlik yapmak ve bunu gelenekselleştirerek ileride uluslararası düzeyde bir etkinlik haline getirmek,

Ve etkinliğimiz konuyu bir kez daha kamuoyu dikkatine getirmek açısından önemlidir.

Bitirirken, etkinliğimizi düzenleyenlere, düzenlemesinde emeği geçenlere ve burada bizimle birlikte olan herkese Birlik Yönetim Kurulumuzun saygılarını sunuyor, yarışmaya katılan arkadaşlarımı sevgiyle selamlıyorum.

Mehmet Soğancı

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı