BMO: MEB’İN TEKNİK LİSELERDE “YAZILIM EĞİTİMİ” YÖNTEMİ ÇAĞDIŞIDIR!

MEB’in “yazılım eğitimi” adı altında Delphi programlama dili eğitimi için yaptığı protokol iptal edilmelidir!
Tüm dünya eğitimde özgür yazılımlara yönelmişken özgür olmayan yazılımların ve yazılım geliştirme ortamlarının tercih edilmesi çağdışıdır…
Ulusal Mesleki ve Teknik Eğitim Politikasında bir şirketin belirleyici olması kabul edilemez!

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), bundan önce örgün eğitimde bilişim kullanımı için geliştirdiği FATİH (Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) projesiyle Türkiye’nin en acil müdahale ve iyileştirme bekleyen, en önemli alanı olan eğitimde, ülkemizin çok değerli zamanının ve kaynaklarının savurganca harcanmasına, büyük maddi kayıplara neden olmuştu. Bakanlıkça diğer eğitim alanlarında olduğu gibi mesleki ve teknik eğitimde de bir türlü gelecek kuşakları yetiştirecek nitelikte çağdaş ve bilimsel bir eğitim planlanıp yaşama geçirilememiştir.

MEB, 16 Ocak 2020’de Embarcadero şirketinin Delphi programlama dili ve ortamını, 1 milyon meslek lisesi öğrencisinin kullanımına sunmak için BTG (Bilgi ve Teknoloji Grubu) adlı dağıtıcı firmayla 5 yıl süreli işbirliği protokolü imzaladığını duyurdu. Haberde protokolün, firma tarafından öğretmenlere Delphi yazılımı eğitimi verilmesi ve okullara kurulum desteğini kapsamasının yanı sıra öğrenciler arasında ulusal yarışmalar düzenlenmesi,  öğrencilerin sektörel etkinliklere katılımı gibi avantajlar vaat ettiği de belirtildi.

Haberin yayılmasıyla sosyal medyada Delphi dilinin modasının geçtiği, popülerliğini yitirdiği ve lisans bedellerinin yüksek olduğuna ilişkin tepkiler yükselince BTG, 22 Ocak 2020’de “web” sitesinden yaptığı açıklamayla yazılımın okullara ücretsiz lisansla verileceğini duyurdu.  Ancak henüz ne MEB ne de BTG yapılan protokolü İnternette saydam biçimde yayımladı.

Hem sektör hem de eğitim dünyası için oldukça sürpriz biçimde yaşanan bu gelişme, çok ciddi soru işaretlerini de beraberinde getirmektedir.

Her ne kadar BTG yaptığı açıklamada “kurumlara hiçbir maddi külfet getirmeyecek” olduğunu öne sürse de gerçek, söylendiği gibi olmayacaktır. Bakanlık, ilk aşamada doğrudan bir harcama yapmasa bile hem lise öğretmenlerinin eğitimi, hem üniversitelerin bu konuda kendilerini hazırlamak zorunda olması, hem de devletin diğer kurumlarında bu yazılım diliyle ilgili bir yatırım ve vizyon olmaması, başlangıçta açıkça göze çarpmayan birçok masrafa yol açacaktır. Öte yandan Delphi paketi, okullara ücretsiz olarak sağlansa da şirketin sitesinde ticari kullanım lisansları 11.000-42.000 TL arasında bir bedelle satışa sunulmaktadır. Bu programlama dili üzerine yetişecek öğrenciler mezun olduktan sonra kendi girişimlerini kurduklarında, bu dille geliştirilmiş kodları dağıtmak istediklerinde benzer biçimde yüksek bedelli lisans maliyetleriyle karşı karşıya kalacaklardır.

Günümüzde programlama alanı, genel olarak mobil ve “web” teknolojilerine yoğunlaşmıştır; bu alanlarda ise özgür yazılımların hâkimiyeti ve büyük bir ivmeyle yükselişi söz konusudur. Bu yazılımlar hem eğitim, hem ticari kullanım, hem dağıtımda yazılımcıya, kodunu bütün özgür yazılım dünyasının kullanımına açmak ve kısıtlamamak karşılığında ücretsiz kullanım, lisans kısıtlamasız ve büyük çoğunlukla ücretsiz ya da çok uygun bedelle kullanım ve dağıtım lisansı sağlamaktadır.

Tüm dünya eğitimde özgür yazılımlara yönelmişken özgür olmayan yazılımları ve yazılım geliştirme ortamlarını tercih etmek ve öğretmenlerini, öğrencilerini bu yönde ilerlemeye zorlayıp Ulusal Mesleki ve Teknik Eğitim Politikasını bir şirketin belirleyiciliğine terk etmek çağdışı bir yaklaşımdır!

Günümüzde Delphi’den çok daha güncel ve sektörde kabul görmüş programlama dilleri ve uygulama çatılarının, tüm geliştirme ortamlarıyla birlikte ücretsiz kullanılabildiği düşünüldüğünde bu yatırımın çok anlamsız olduğu açıktır. Ülkemizde ve dünyada programcıların ve yazılım üreticilerinin tercihlerinde ilk 7 sırada özgür yazılımlar yer almaktadır; öne çıkan 20 programlama dili ve uygulama geliştirme ortamının 15’inden fazlası özgür yazılımların egemenliğindedir. PYPL (PopularitY of Programming Language) indeksindeki 28 programlama dili, Google arama motorunda öğretici belge (“tutorial”) arama sıklıklarına göre incelenip sıralanmaktadır. 15 yıl önce yeğlenen bir programlama dili olan Delphi, bu listede son sıradadır. Programlamayla ilgili kullanıcı odaklı bir “soru-yanıt” sitesi olan StackOverflow’da en popüler 25 yazılım dili arasında Delphi bulunmamaktadır. Ülkemizde hizmet veren iş ilanı sitelerinin programlama dillerine göre güncel ilan sayılarına bakıldığındaysa Delphi dilinin içerildiği iş ilanlarının %0.8 (binde sekiz) oranında kaldığı görülmektedir. Gözüken o ki MEB, bu protokolle Ulusal Mesleki ve Teknik Eğitim Politikasını geleceğe göre değil, geçmişe göre şekillendirmiştir.

Böyle bir protokol imzalanmadan önce lise öğretmenlerini yetiştiren üniversitelerin müfredatları, Delphi dilini öğrenerek üniversiteye gidecek öğrencileri karşılayacak bilgisayar mühendisliği bölümlerinin eğitim programları, değişik iş kollarının ve sektörün gereksinimleri gibi birçok parametre göz önünde tutulmalıdır. İlgili alanda teknik eğitim almış ve uzmanlığa sahip kişilerin bulunduğu Bilgisayar Mühendisleri Odası, her zaman çağdaş, bilimsel ve laik eğitimi savunagelmiştir. Ülkemizin Mesleki ve Teknik Eğitim Politikasının, geçmişte kalmış, bugün kabul görmeyen, olasıdır ki gelecekte de özgür yazılım eğilimini yakalayamayacak bir ticari şirketin programlama ortamına ve gelecek planlarına terk edilmesi kabul edilemez…

Konuyla ilgili bileşenlerin birlikteliğiyle doğru, etkin ve sürdürülebilir modellerin tanımlanıp yaşama geçirilmesi olanaklıdır. Hiç kuşku yok ki planı olmayanlar başkalarının planının parçası olurlar! Ticari şirketlerin ulusal eğitim politikasında belirleyici olmasına son verilmelidir. Bu yanlıştan bir an önce dönülmeli, “yazılım eğitimi” adı altında çağdışı bir eğitime yol açan protokol iptal edilmelidir. Günümüzün özgür yazılım ortamına ve geleceğin hedeflerine odaklı teknik öğretmenler yetiştirerek işe başlanıp bu ışık 3.800 okula ulaştırılmalıdır.

Bilgisayar Mühendisleri Odası 4. Dönem Yönetim Kurulu