FMO'DAN TOMOGRAFİ CİHAZLARININ YASAKLANMASINA İLİŞKİN BASIN AÇIKLAMASI

BASIN VE KAMUOYUNA

İngiliz basın kuruluşu Guardian tarafından 6 ve 7 Nisan 2010 tarihli haber yorumlar kaynak gösterilerek bazı ulusal görsel ve yazılı medyada bilgisayarlı tomografi cihazlarının İngiltere‘de yasaklandığı yönünde haberler, takip eden günlerde ülkemizde kamuoyunu yanlış bilgilendiren şekilde yer almıştır.

Haber tamamen yanlış yorumlanmış ve hatta ciddi hatalar yapılarak, tıp alanında yoğun uygulama alanı bulunan iyonlaştırıcı radyasyon ışınlaması içeren teşhis ve tedavi cihazların halk sağlığı açısısından olumsuzluklar içerdiği ifade edilmiştir.

Fizik Mühendisleri Odası Tıbbi Fizik ve Radyasyondan Korunma İhtisas Komisyonu tarafından söz konu haberler dikkatle takip edilmiş ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi anlamında aşağıdaki açıklamaların yapılmasının uygun olacağı mütalaa edilmiştir.

1. İngiltere menşei haberler, İngiltere Sağlık Bakanlığına düzenli olarak iyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarının tıp alanında kullanımı ile ilişkili tavsiyelerde bulunan COMARE (Committee on Medical Aspects of Radiation in the Environment) komitesi tarafından 2007 yılında yayımlanan rapor kaynak gösterilerek yapılmıştır. Eylül 2008 tarihinde ise Bakanlık tarafından görüşe açılan tavisyeler uygulamaya alınmıştır.

2. Komite tarafından yayımlanan tavsiyeler sonrası Royal College of Radiologists ve Royal College of Physicians tarafından uygulayıcılara yönelik bir kılavuz hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır.

3. İngiltere‘de sağlık hizmetleri Ulusal Sağlık Servisi (National Health Service) ve özel kuruluşlar tarafından yürütülmektedir. Özel kuruluşlar tarafından özellikle sigorta ile ilgili değerlendirmelerde kullanılmak üzere yıllık olarak sağlıklı kişilere muayeneler önerilmektedir. Bu muayeneler kapsamı itibari ile farklılıklar göstermektedir ve bazı

ileri muayenelerde MRI ve BT tetkikleri de yapılmaktadır.

4. Komite tarafından vücut yağ miktarının ölçülmesi, osteoporoz ve kamburluk kontrolü gibi semptomatik olmayan ve iyonlaştıcı radyasyon ışınlaması içeren tetkiklerin yapılmasının yasaklanması tavsiye edilmektedir. İyonlaştıcı radyasyon ışınlanması içeren uygulamaların gerekçelendirilmesi durumunda uygulanması yönünde herhangibir kısıtlama veya yasaklama bulunmamaktadır.

5. Komitenin konu ile ilgili diğer tavsiyeleri;

a. İngiltere‘de tıbbi ışınlamalar ile ilgili düzenlemeler 1993 yılında yayımlanan İyonlaştıcı Radyasyonlar Yönetmeliği ve 2000 yılında yayımlanan İyonlaştıcı Radyasyon (Tıbbi Işınlamalar) Yönetmeliğidir. Her iki yönetmelik kamu ve özel sektör uygulamalarını kapsamaktadır. Ancak özel BT servisleri tarafından girişimsel ve tedavi hizmetlerinin yürütülmesi mümkün olmadığından ilave bir düzenleme bulunmamaktadır. COMARE Sağlık Bakanlığı‘nın konu özelinde standartları belirleyici yeni bir düzenlemenin yapılmasını önermektedir. Bu düzenlemede tetkik talebi, gerekçelendirme ve BT taramalarının optimizasyonuna yönelik rehberlerin yayımlanması gerektiği ifade edilmiştir.

b. Herhangi bir belirtisi olmayan hastalıkların (Asemptomatik) tetkikler için ticari (özel) BT servisleri tarafından yapılan uygulamalar yetersiz bulunmuştur. COMARE söz konu tetkiklerin yapılması durumunda tetkik yapılacak kişi için uygunluk kriterlerinin, doz ve risk tahminlerinin belirlenmesi gerektiğini önermektedir.

c. BT tetkiki için uygun semptomları bulunan kişilerin sağlık gözetiminde değerlendirilmesi gerektiği, İngiltere‘de halihazırda yürütülen uygulama gereğince elde edilen bilgilerin aile hekimine bildirilmesi gerektiği önerilmektedir.

d. İyonlaştırıcı radyasyon ışınlaması içeren tıbbi amaçlı teşhis tetkiklerinin gerekçelendirilmesi ve optimize edilmesi zorunludur. Asemptomatik uygulamalarda tüm vücut ışınlamasını içeren BT uygulamalarının hemen durdurulması gerektiği ifade edilmektedir.

e. Vücut yağ miktarının ölçülmesi, osteoporoz ve kamburluk kontrolü gibi semptomatik olmayan kişiler için BT uygulamalarının sonlandırılması önerilmektedir.

f. Asemptomatik kişiler için akçiğer BT uygulamalarının gerekçelendirilmesi mümkün olmadığı ifade edilmektedir.

g. Asemptomatik kişiler için kardiyovasküler riskin tespitine yönelik BT uygulamalarında olumlu sonuçlara ulaşılabileceği ifade edilmektedir.

h. BT kolonografi tetkiklerinde asemptomatik kişilerde küçük lezyonların tespitinde uygun olduğu ifade edilmektedir.

6. İyonlaştırıcı radyasyon ışınlaması içeren tıbbi amaçlı teşhis ve tedavi uygulamaları ülkemizde Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu‘nun yürütücüsü olduğu mevzuat ile düzenlemiş bulunmaktadır. Bu bağlamda, konu ile ilgili 97/43/EURATOM direktifinin ülkemizde uyumlaştırma çalışmalarına hız verilmesinin önem arz ettiği düşünülmektedir.

Fizik Mühendisleri Odası bünyesinde faaliyet gösteren ihtisas komisyonlarında görev yapan konusunun uzmanı seçkin meslektaşlarımızın katkıları ile kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesine neden olan bu tip haberlerin herhangi bir bilimsel ve teknik süzgeçten geçmeden medya tarafından kullanılmasının son derece yanlış olduğu düşünülmektedir. BT tetkiklerinin yasaklanması gibi bir durumun söz konu olmadığı hususunu kamuoyuna saygılarımızla arz ederiz.

TMMOB
Fizik Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu