TMMOB BAŞBAKANLIK TARAFINDAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİNE YÖNELİK DÜZENLENEN TOPLANTIDA GÖRÜŞ BİLDİRDİ

Başbakanlık Müsteşarı Ömer DİNÇER tarafından yönetilen toplantıya, İçişleri Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Daire Başkanlığı, Polis Akademisi, TÜSİAD, TOBB, YASED, MÜSİAD temsilcileri de katıldı.

TMMOB Hukuk Danışmanı Nurten Çağlar Yakış‘ın da katıldığı toplantıda "Yabancıların çalışma izinlerini düzenleyen yasada yapılmak istenen değişiklikler"in TMMOB‘ye iletilmediğini ve iletilirse görüş bildireceklerini belirten TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı aşağıdaki konularda vurgu yaptı:

1. 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Yasası ve 6235 sayılı TMMOB Yasası, yabancı meslek mensuplarının üyeliğini zorunlu kılmıştır:
3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun‘un 1. maddesi mühendis ve mimarlık ünvanlarının hangi koşullarda kazanıldığını düzenlemiştir. 3458 sayılı Yasa‘nın 1. maddesi, "Türkiye Cumhuriyeti hudutları dahilinde mühendislik ve mimarlık unvan ve selahiyeti ile sanat icra etmek isteyenlerin aşağıda yazılı vesikalardan birine haiz olmak şarttır:

a)Mühendislik veya mimarlık tahsilini gösteren Türk yüksek mekteplerinden verilen diplomalar;

b) Programlarının yüksek mühendis veya mimar mektepleri programlarına muadil olduğu kabul edilen bir ecnebi yüksek mühendis veya yüksek mimar mektebinden diploma almış olanlara usulüne tevfikan verilecek ruhsatnameler;

c) Türk Teknik okulu mühendis kısmı ile programlarının buna muadil olduğu kabul edilen memleket dahilindeki diğer mühendis veya mimar mekteplerinden verilen diplomalar;

d) Programlarının Türk Teknik okulu mühendis kısmı programlarına muadil olduğu kabul olunan bir ecnebi mühendis veya mimar mektebinden diploma almış olanlara usulüne tevfikan verilecek ruhsatnameler‘den birine sahip olanların mesleki faaliyette bulunabileceğini düzenlemiştir. Yani, mühendislik ve mimarlık ünvanlarını kazanabilmek için , ya ülkemizde Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) bünyesinde bulunan mühendislik ve mimarlık fakültesinden birinden mezun olmak ya da yabancı mimarlık ve mühendislik fakültelerinden mezun olanların YÖK tarafından verilecek denklik belgesi almak yasal koşuldur. Türkiye‘de 3458 sayılı Yasa‘nın 1. maddesindeki koşulu yerine getirmiş olan mühendis ve mimar unvanına sahip olanların mesleki faaliyette bulunabilmeleri için de 6235 sayılı Yasa‘nın 33 ve 36. maddeleri gereği ilgili meslek odasına üyelikleri zorunludur. Önerilen Yasa değişikliği, yeterliliği tespit edilmemiş kişilerin, Türkiye‘de unvanların tespit ve faaliyetleri denetime tabi tutmaksızın mimarlık ve mühendislik faaliyetine izin verdiğinden 3458 sayılı Yasa‘ya aykırıdır.

2-Meslek Odasına üyelik eşitlik ilkesi gereği Anayasal zorunluluktur:
Türk vatandaşı, yurtdışından akredite olmayan bir yükseköğretim kurumundan mezun ise, yargı kararı gereği, mesleki faaliyette bulunabilmesi, mesleki unvanını kullanması ve ilgili TMMOB meslek odasına üye olması için denklik sınavını başarıyla alması gerekmektedir. Kaldı ki, yabancı ile vatandaşımızı ayrımcı ve mağdur eden bir uygulamanın eşitlik ilkesine aykırı olduğu açıktır.

3- Avrupa Birliği mevzuatı gereği üyelik zorunluluktur:
Mesleki unvanların kullanılması ve mesleki faaliyetlerin icrasının bir takım koşullara bağlanması yalnızca ülkemizde yapılan bir uygulama değildir. Bütün gelişmiş ülkelerde, herhangi bir ülkede lisans eğitimi almak yeter koşul olarak görülmemektedir. UNESCO listesinde tanınan üniversitelerden mezun olmak dahi yetmemektedir. Her ülkenin iç hukukunda mesleki hizmetlerin sunumunda bir çok kısıt konulmuştur. Akademik yeterlilik dahi yeterli görülmemekte, ek eğitim almak, mesleki yeterlilik ve dil bilmek gibi bir çok koşul birlikte aranmaktadır. Almanya, Fransa, Danimarka gibi ülkelerin meslek yasaları incelendiğinde bizdeki üyelik koşulu dışında bir çok mesleki yeterlilik kriterleri arandığı görülecektir.

4-Hizmetin denetimi için zorunluluktur:
TMMOB‘nin 38. maddesindeki üyelik koşulu, yabancının Türkiye‘deki mesleki faaliyetinin denetlenmesidir. Bir meslek mensubu, mesleğini icra ederken, mesleğinin gerektirdiği yükümlülüklere uygun olarak mesleğini icra etmek durumundadır. Bunun denetimi de meslek odalarınca yapılmaktadır. Bu nedenle, ülkemizde mimarlık ve mühendislik mesleğini icra eden yabancı, Türk vatandaşı meslek mensubunun uymak zorunda olduğu yükümlülüklere uygun davranmak zorundadır.

5- Yabancının meslek mensubu olup olmadığı öncelikle belirlenmelidir.
Yurttaşlarımız, yurtdışından akredite olmayan bir yükseköğretim kurumundan mezun ise, YÖK Yasası‘nın 7. maddesi gereğince seviye tespit sınavına tabi tutulmaktadır. Seviye tespit sınavında başarılı olmayanlar, yükseköğretim kurumu mezunu sayılmadıkları için mimar ve mühendis unvanına sahip olamayacaklarından mesleki faaliyette de bulunamayacaklardır. Önerilen yasa değişikliğinde ise, bir yabancının akredite olmuş bir yükseköğretim kurumundan mezun olmamasının bir önemi bulunmamaktadır. Yabancının veya çalıştıran firmanın beyanı esas alınarak bu kişilere mesleki faaliyette bulunma olanağı sunulmaktadır.

6- Haksız rekabetin önlenmesi açısından zorunluluktur.
Mühendislik ve mimarlık mesleğinin icrası için aranan koşullar, yabancı-yurttaş ayrımı yapılarak düzenlenemez. Yurttaşların aleyhine ve eşitlik ilkesine aykırı olan bu önerinin ne bilim karşısında ne de hukuk karşısında savunulabilir bir yönü bulunmamaktadır. Çünkü, kalitesiz hizmetin kontrolsüz olarak sunumuna imkan veren ve kendi vatandaşları aleyhine haksız rekabetin önünü açan düzenlemede kamu yararının olduğunu savunmak olanaklı değildir.