TMMOB DİYARBAKIR İKK: ELEKTRİK FATURALARI YİNE ARTACAK, DAĞITIM ŞİRKETLERİ DAHA FAZLA KAZANACAK…

14.12.2020

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu 11 Aralık 2020 tarihinde “Perakende Satış Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ” ile elektrik fatura tutarlarını daha da arttıracak kalemlerin işletme gideri adı altında eklenmesine ilişkin bir basın açıklaması yaptı.

ELEKTRİK FATURALARI YİNE ARTACAK, DAĞITIM ŞİRKETLERİ DAHA FAZLA KAZANACAK…

Ülkede covid-19 salgınının en yüksek düzeyde seyrettiği, hasta ve can kaybının daha da arttığı bugünlerde, hastalıkla mücadelede, kalabalık ortamlardan uzak durmanın ve evde kalmanın önemi daha çok artmıştır. Evde geçirilen zamanın artması, elektriğe duyulan ihtiyacı ve tüketimi doğal olarak arttırmıştır. Henüz pandeminin ilk günlerinden itibaren insanların işsizlikle karşı karşıya kaldığı, gelirinin düştüğü, milyonlarca ailenin açlık sınırında yaşadığı böylesi bir zamanda; özellikle geliri yoksulluk sınırları altında olan yurttaşlara hepimizin temel ihtiyacı olan elektrik, su, doğalgaz ve internetin belli bir oranının ücretsiz olmasını, fiyatlarda indirim yapılmasını talep etmiş ve kamuoyu ile paylaşmıştık. Yetkililerden bu yönde adımlar atmasını beklerken; maalesef, en son yayınlanan Perakende Satış Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ” ile elektrik fatura tutarlarını, daha da arttıracak kalemlerin işletme gideri adı altında eklendiğini gördük.

Elektrik Dağıtım Şirketleri’nin özelleştirilmesi sürecinde yaşananlar hepimizin malumudur. Özelleştirme sürecinde, artan döviz kuru bahane edilerek ihaleler iptal edilmiş, ihaleye katılan şirketlerin çekilmesi veya birleşmesi sonucu daha önce verilen fiyatın yarısına kadar düşen fiyatlarla özelleştirmeler yapılmıştır. Sonrasında da şeffaflık hiçe sayılmış, dağıtım şirketlerinin yapması gereken yatırım vb. işleri, bunların nasıl ödeneceği, kamunun kalan alacağının şirketlere aktarılıp aktarılmadığı hususlarında, kamuoyuna, şeffaf olarak bilgi verilmemiştir.

Akabinde, daha öncesinde hiç olmadığı kadar, dağıtım şirketlerinin kar marjını arttırmayı hedefleyen; kanun, yönetmelik ve tebliğler çıkartılmıştır.

Elektrik Üretim A.Ş.(EÜAŞ) tarafından dağıtım şirketlerine; 2020`nin başından bu yana, elektriğin kilowatt/saatinin toptan satış tarifesi'nde, toplamda yüzde 62 oranında indirim sağlanmış, ancak bu indirimler Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kararlarıyla vatandaşa yansıtılmamış, aksine yüzde 5,75 zam yapılarak dağıtım şirketlerine kar transferi sağlanmıştır.

Daha önce ödenen fatura tutarlarında ayrıntılı olarak belirtilen; “dağıtım bedeli”, “kayıp-kaçak bedeli”, “iletim bedeli”, “Perakende Satış Hizmetleri Bedeli” gibi kalemler, özellikle kayıp-kaçak oranlarına yapılan itirazlar, açılan davalardan sonra, 2016 yılından itibaren “dağıtım bedeli” adı altında, tek kalem olarak faturalara yansıtılmaya başlanmıştır. 2015 yılında yayınlanan tebliğ ile dağıtım bedeline işletme gideri adı altında, yeni kalemler de eklenmiştir. Elektrik Mühendisleri Odası tarafından tebliğe karşı açılan dava maalesef hala sonuçlanmamıştır.

 “Aktif enerji bedeli” dediğimiz, tüketilen elektrik enerjisine ek olarak;

Aktif Elektrik Bedeli’nin

%54’ü Dağıtım bedeli olarak

%2’si TRT Payı olarak

%1’i Enerji Fonu olarak

%5’i Elektrik ve havagazı tüketim vergisi olarak

Bir de yukarıdaki kalemlerin hepsinin toplamının  %18’i de KDV olarak,

Elektrik faturalarına, eklenmektedir.

Örneğin; EPDK’nın EKİM 2020 ayı için, perakende tek zamanlı alçak gerilim tek terimli bir mesken (normal bir mesken) için belirlediği aktif elektrik enerji birim fiyatı (1 KWh) için, EÜAŞ’tan (Elektrik Üretim Anonim Şirketi) satın alınan 13,20 kuruş tutara, dağıtım şirketlerinin kar oranı da eklenmiş hali 39,2701 kr/kwh ile dağıtım bedeli 21,2328 kr/kwh’in toplamı olan 60,5082 kr/kwh, elektrik enerjisi birim fiyatı olarak belirlenmiştir. Yani aktif enerji bedelinin (tükettiğimiz bedelin) yüzde 54’ünden fazlasını biz dağıtım bedeli adı altında eklenen kalemlere ödemekteyiz.

Daha net ifade etmek gerekirse; harcanan elektrik bedeli 100,00 TL olan bir faturaya ek olarak; 54,00 TL işletme giderinin de içinde olduğu dağıtım bedeli, 2,00TL TRT payı, 1,00TL Enerji Fonu, 5,00 TL Elektrik ve havagazı tüketim vergisi, 29,16 TL de KDV olmak üzere toplam 191,16 TL olarak karşımıza çıkmaktadır. Yani dağıtım şirketlerinin karıyla birlikte 100,00 TL lik bir faturanın %91,16 fazlasını, vatandaş olarak, ödemek zorunda bırakılıyoruz.

Bu yetmiyormuş gibi yayınlanan yeni tebliğ ile; 2015 yılında ödemek zorunda olduğumuz denetim, danışmanlık ve müşavirlik giderleri, dava, mahkeme, avukatlık, icra ve arabuluculuk giderleri, dernek aidat giderleri, temsil ve ağırlama giderlerine ek olarak noter giderleri, ilan giderleri, malzeme, personel, özel güvenlik, yönetim ve destek hizmet alımı, bakım-onarım, teknoloji, ödeme bildirimi ve ikinci bildirim bırakma, çağrı merkezi, idari, kira, tahsilat, haberleşme, ihale, seyahat, konaklama ve yolluk, sigorta, oda aidat, büro ve matbaa giderlerinin de işletme gideri olarak hesaplanıp vatandaştan tahsil edilmesinin önü açılmıştır. Bu son düzenleme ile halkın cebinden alınan paralar, cebren ve hile ile alınmış, bu yapılan işlemler, yasal kılıfına uydurularak düzenlenmiştir.

Kaybın büyük bir bölümünün enerji hatlarındaki yetersiz bakım ve onarımdan kaynaklı olduğu halde, bölge insanını hırsızlıkla itham etmeye kadar varan, kayıp kaçak meselesi olunca da sesini yükseltenlerin, keyfi uygulamalarla işletme gideri adı altında ödemek zorunda bırakıldığımız yüksek miktardaki faturalara sessiz kalmamalı, bu tarz uygulamalarla birilerine kar sağlandığını bir kez daha görmeleri gerekir.

Yurttaşlarının hak ve çıkarlarını gözeten bir çizgide ilerlemek gerekirken, özel Dağıtım Şirketlerinin çıkarlarını toplum çıkarının üstünde tutan yaklaşımlar bu toplumu hem yoksullaştırır hem de yalnızlaştırır.  Olması gereken, kamu hizmeti olan elektrik dağıtım alanının ivedi olarak kamulaştırılmasının sağlanması ve vatandaşı mağdur edecek, faturaları daha da yükseltecek bu uygulamalar derhal vazgeçilmelidir. 

 

TMMOB AMED İL KOORDİNASYON KURULU