TMMOB VE ODALARI DENETLEME KURULLARI II. ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ YAYIMLANDI

TMMOB VE ODALARI DENETLEME KURULLARI II. ÇALIŞTAYI
SONUÇ BİLDİRGESİ

Günümüzde TMMOB ve Odalarının; gerek etkinlik alanlarının gelişmesi gerekse artan üye sayısına paralel olarak değişen ve çeşitlenen bir mali yapısı bulunmaktadır. Son yıllarda mali ve idari mevzuattaki değişiklikler de TMMOB ve Odaların mali yapılarında farklılıklara yol açmakta ve yeni düzenlemeleri zorunlu kılmaktadır. Bunun sonucu olarak, TMMOB Denetleme Kurulu‘nun önerisi ile TMMOB ve Odalarının kurumsallaşması gereği tüm odalarda benzer denetlemelerin yapılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu da TMMOB Denetleme Kurulu ile Odalar Denetleme Kurullarının, TMMOB Denetleme Yönetmeliği‘nin 3.2.4 maddesi gereğince belirli aralıklarla yapılacak toplantılar ile sağlanabilecektir.

Bu nedenlerle, ilki 2007 yılında gerçekleştirilen TMMOB ve Odaların Denetleme Kurulları toplantısının ikincisi 16 Ekim 2010 tarihinde 110 katılımcı ile Ankara‘da düzenlenmiştir. Aşağıda sunulan görüş ve değerlendirmelerin de Birlik ve üye ile paylaşılması kararına varılmıştır.

Bilindiği gibi, TMMOB ve Odalarının yapısı ve mali durumları son yıllarda oldukça değişmiş ve çeşitlenerek farklılıklar göstermeye başlamıştır. Artık Odalarımız kendi üyelerinin dışında, kamu yararı doğrultusunda, kamuya yönelik ciddi çalışmalar yapmakta, bu durum ise üyeler dışındaki üçüncü şahıslara da hizmet sunmayı beraberinde getirmektedir. TMMOB yasasında üyelere karşı yapılan hizmetlerle ilgili mali hükümler ve yükümlülükler bulunmakla birlikte, üçüncü şahıslara yönelik işlemlerde farklı mali yükümlülükler ortaya çıkmaktadır.    

Değişen ve gelişen bu süreci karşılamak üzere özellikle TMMOB yasasında yapılacak değişiklikler, mevcut siyasi iktidarın TMMOB ve benzeri meslek örgütleri üzerindeki baskısı ve siyasi iktidar tarafından manipüle edilebileceği düşüncesiyle çok da arzulanmamaktadır. Son yıllarda Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu‘nun değerlendirmeleriyle, başta TMMOB olmak üzere meslek örgütlerinin bir kuşatma altına alındığı bilinmektedir. Bu kuşatma aynı zamanda mali bir baskıyı da beraberinde getirmekte ve Odalarımıza bağlı birçok birimimizde KDV ve benzeri vergilendirme, gelir vergisi mükellefiyeti gibi işlemlerle il defterdarlıkları tarafından bir baskı ortamı yaratılmaktadır.

Bu durumun dışında, TMMOB ile Odaları arasında, Odalar ile şube ve temsilcilikleri arasında da mali açıdan birçok farklı uygulama ve iletişimsizlikler göze çarpmaktadır.  TMMOB ve Odalarının birimlerinde kendi özgün çalışma yapılarından, yerel konumlarından ve birbirlerinden farklı mesleki sorunlarından kaynaklanan hukuki ve mali problemlerinin çözümünde de çok farklı uygulamalar bulunmaktadır. Bu durumun doğal sonucu olarak, yaşanan hukuki süreçlerde alınan lehte ve aleyhte kararlar Birlik tarafından bilinmemekte ve örgüt içinde yeterince paylaşılamamaktadır. Birçok Oda, şube ve temsilciliklerimizin karşılaştıkları bu sorunlara ilişkin yaşanan mahkeme süreçleri, bu davalarda alınan kararlar ve uygulamalara yönelik belge ve bilgilerin merkezi bir ortamda bulundurulması gerekmektedir.

TMMOB ve Odalarının tüm ülke sathına yayılmış 1.000‘in üzerindeki biriminde mutlaka bir bilgi ve koordinasyon ağı oluşturulmalı, yaşanan bu hukuki sorunlar ve alınan mahkeme kararları tüm örgütün haberdar olacağı şekilde paylaşılmalıdır. TMMOB ve Odalarına ait birimlerde yaşanan yerel ve mesleki sorunlar, bakanlıklar; genel müdürlükler; valilikler ve yerel yönetimlerle yapılan görüşmeler sonucunda çözülebilmektedir. Yaşanan hukuki ve mali sorunlara ilişkin yapılan girişimler, oluşturulan çözüm önerileri ve alınan sonuçların örgütün tüm birimleri ile paylaşımının sağlanması gerekmektedir.

TMMOB ve Odalar Denetim Yönetmeliğinin 4.1.1 maddesine göre, Birliğimize bağlı Odaların en az üç ayda bir olmak üzere denetleme yapmaları ve oluşturulan Oda Denetleme Kurulu raporlarını düzenli olarak TMMOB‘ye göndermeleri gerekmektedir. Mali yıl sonunda yapılan denetlemenin daha geniş kapsamlı ve ilgili Odanın tüm mali profilini (nakit durumu, kredi kartı alacakları, alacak-borç dökümü, doğurgan borçların varlığı, personel-kadro durumu, gayrimenkul dökümü, devam eden ve sonuçlanan mali davaların varlığı vb.) gösterir şekilde raporlanması Birlik birimlerinin ve üyelerimizin bilgi ve çözüm paylaşımı açısından yararlı olacaktır. TMMOB Denetleme Kurulu tarafından çeşitli dönemlerde hazırlanan denetleme raporlarında da belirtildiği gibi, Odalarımızın bu konuda gerekli özeni göstermelerinin bir zorunluluk olduğu açıktır.

TMMOB ve bağlı Odaların Denetleme Kurulu raporlarında ortak dil ve formatın oluşturulması konusunda birçok Odamızın uygulamaya geçmiş olduğu gözlenmiştir. Daha önce TMMOB Denetleme Kurulu tarafından örnek olması amacıyla oluşturulan "Denetleme Kurulu Rapor Taslağı" Odalarımıza gönderilmiş olup, bu taslak formatın tüm Odalarımızca uygulanmasının, sağlıklı bilgi akışının sağlanması açısından yararlı olacağı düşünülmektedir.  

"TMMOB ve Odaları Denetleme Kurulları Çalıştayı"nda önemle ele alınan konulardan birisi de Odalarımıza bağlı iktisadi işletmelerdir. İktisadi işletmeler gerek yargı kararlarında gerekse teorik olarak meslek kuruluşlarının kanunlarında bulunan amaç maddeleri ile değil sadece vergi mevzuatı açısından değerlendirilmektedir. Konuya ilişkin hukuksal tüm veriler vergi mevzuatı hükümlerine ilişkin olup amaç maddeleri açısından yeterli hukuksal veri bulunmamaktadır. Bu nedenle iktisadi işletmelerin meslek kuruluşlarının amacı ile ilkesel ve hukuksal bir bütünlük içinde değerlendirilmesi gerekmektedir. TMMOB Genel Kurulu‘nda, Odalarda bulunan iktisadi işletmeler konusunun tartışılmasında yarar görülmektedir.

TMMOB yasa ve ana yönetmeliğinde belirtilen amaçlara ulaşabilmek için, bağlı oda birimlerinin çalışmalarını koordine etmek; daha etkin ve verimli bir çalışma ortamı sağlamak için gerekli güç birliği, dayanışma ve ortak davranışı sağla­mak amacıyla kurulan İl/İlçe Koordinasyon Kurulları (İKK) ortak anlayış ve çalışma kültürünün geliştirilebile­ceği zeminler olduğu için önemlidir. Örgütlenmek amacıyla TMMOB tarafından son derece önemli görülen bu yapı, aynı zamanda sorunlu bir alan olarak da değerlendirilmekte, sorunların ilgili mevzuat ve yönetmelikten kaynaklanmadığı da ortak kabul görmektedir. İKK‘ların idari çalışmaları bir yana özellikle mali açıdan da izlenilmesi, yapılan harcamaların ve üretilen hizmetlerin daha iyi denetlenebilmesi amacıyla ilgili mevzuatlarda düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Böylece; TMMOB İKK‘larca yapılan çalışmalar, alınan kararlar, yapılan etkinlikler bir mali yapı ve disiplin altına alınabilecek, TMMOB‘nin farklı illerdeki her biriminde tek tip bir uygulama yürütülebilecektir.  

Tüm bu konuların örgüt içinde yeterince tartışılarak içselleştirilmesi ve ilgili mevzuatlarının bu duruma göre yeniden şekillendirilmesi amacıyla ve 42. Dönem Genel Kurulu‘nda sonuçlandırılmak üzere çalışma yürütecek bir çalışma grubu kurulması gerekmektedir.

Öncelikle yasa ve yönetmeliklerin doğası sonucu oluşabilecek bürokrasiye ve bürokratik yönetim anlayışına kapılmadan, bu mevzuatın kurumsallaşmamızın temelini oluşturduğunu söylemek gerekir. Yasalarımızla ilgili sürece müdahil olamasak da, yönetmeliklerimiz örgüt içi dinamiklerin yarattığı ve ürettiği ortak değerlerdir. Birlikte karar alma, birlikte üretme ve birlikte yönetme anlayışımızın somut yansımaları olan mali yönetmeliklerimiz aynı zamanda yıllar içinde oluşan iç hukukumuzun ve geleneklerimizin de yazılı hale getirilmesidir.

Daha işlevsel, daha üretken, daha demokratik, daha etkin, daha güçlü bir TMMOB dileğiyle...