TMMOB'DEN ÇEVRE BAKANI VE BARTIN VALİSİ HAKKINDA SUÇ DUYURUSU

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı‘na verilen şikâyet dilekçesinde gerekçeler şöyle sıralandı:

1.) Hattat Holding tarafından Bartın İli, Amasra İlçesi sınırları içerisinde kurulmak ve işletilmek istenen "Termik Santral Entegre Projesi" ile ilgili 16 Nisan 2010 tarihinde Bartın Valisi İsa Küçük‘ün başkanlığında Bartın İl Özel İdaresi toplantı salonunda "Termik Santral Bilgilendirme Toplantısı" adı altında, yasal dayanaktan yoksun, kamu yararına aykırı, hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü ilkelerini çiğneyen bir toplantı yapılmıştır. Amasra‘da kurulmak istenen termik santral konusunda "bilgilendirme" amacıyla yapıldığı iddia edilen söz konusu toplantı, aslen yasal olarak hayata geçirilmesi mümkün olmayan bir projeye, yasal kılıf oluşturmak amacıyla yapılmıştır.

2.) Hattat Holding tarafından 2005 yılından itibaren Bartın-Amasra‘da termik santral yapılmak istenmektedir. Ancak, termik santral kurulmak istenen bölgenin doğal ve tarihi zenginlikleri, coğrafi ve iklim özellikleri, bitki örtüsü, peyzaj değerleri, turizm potansiyeli ile yöre yurttaşlarının tepkisi nedeniyle çevre ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri öngörülen, kullanılacak kömür nedeniyle küresel ısınmaya yol açan bir teknolojiyi barındıran söz konusu termik santral Amasra‘da yapılamamakta, ilgili idarelerden gereken izin ve ruhsatlar alınamamaktadır. Son olarak işletmeci firma tarafından kendi ticari çıkarı adına hukuk kuralları hiçe sayılarak göstermelik bir ÇED Başvurusu yapılarak zaman kazanılmaya çalışılmış ve yasa ve yönetmeliklere aykırı yollardan izin ve lisans işlemlerine başlanmıştır. Fakat asıl kabul edilemeyecek olan işletmeci firmanın ticari çıkarı adına giriştiği bu hukuksuzluğa kamu kurumlarının da ortak edilmeye çalışılmasıdır.

3.) Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve ekte sunulan Zonguldak- Bartın-Karabük Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Hükümleri göz önüne alındığında; "Termik Santral Entegre Projesi" için öngörülen yerde projenin hayata geçilemeyeceği açıktır. Nitekim Hattat Holding tarafından termik santral yapılması planlanan alanın Turizm Alanı olarak belirlenmesi nedeniyle Çevre ve Düzeni Planı hakkında askı süresi içinde yapılan itirazlar doğrudan Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ekte sunulan tablodan da anlaşılacağı gibi "UYGUN BULUNMAMIŞTIR". Dolayısıyla "Termik Santral Entegre Projesi"  için seçilen yerin uygun olmadığını bizzat Çevre ve Orman Banklığı da kabul etmektedir. Nitekim Çevre ve Orman Bakanlığı‘na sunulan dilekçemiz ekindeki ÇED Başvuru Dosyası‘nda da proje için seçilen yer ile ilgili net bir bilgi verilemektedir. Dolayısıyla nerede yapılacağı belli olmayan bir proje hakkında ÇED süreci başlatılmış olmaktadır. Yer seçimi konusunda açıkça hukuka aykırılık olmasına ve bu husus ilgili idarelerce tespit edilmesine rağmen, proje konusunda aynı yetkili idarelerce projede ısrar edilmesi, işlenen suçun kasıt unsurunu oluşturmaktadır.

4.) Çınar Mühendislik Müşavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd. Şti tarafından hazırlanan ÇED Başvuru Dosyası‘nın Çevre ve Orman Bakanlığı‘ndan ÇED Olumlu Görüşü alamayacağı belli olmasına rağmen, Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü‘ne ÇED Başvurusu yapılmasının nedeninin ise EPDK tarafından işletmeci firmaya verilen Lisansın iptal edilmesinin önüne geçmek ve zaman kazanmak olduğu çok açıktır.

5.) 30 Eylül 2009 tarihine kadar Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği‘ne göre, elektrik üretim lisansı alınması için ÇED Olumlu ya da ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmasına gerek yoktu. TMMOB‘ye bağlı bir kısım odanın da davacısı olduğu İzmir Aliağa‘da ENKA A.Ş. tarafından kurulmak istenen termik santral projesi için EPDK‘nın verdiği üretim lisanslarının iptali amacıyla açılan davada;  Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından verilen 07/05/2009 tarihli dilekçemiz ekinde sunulan karar, 23/07/2009 tarihinde taraflara tebliğ edilmiştir.  Danıştay‘ın ÇED olumlu kararı ya da ÇED gerekli değildir kararı olmadan lisans verilmesini, sağlıklı çevrede yaşama hakkına, dolayısıyla hukuka aykırı bulan bu kararının ardından EPDK tarafından 30/09/2009 tarihli Resmi Gazete‘de Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile artık ÇED izni ya da ÇED gerekli değildir kararı olmadan lisans alınamayacağı düzenlemiştir.

Bu yönetmelik değişikliği ile Hattat Holding gibi daha önce ÇED izni ya da ÇED gerekli değildir kararı olmadığı halde lisans alanların lisanslarının yönetmeliğin 13.maddesine göre tadil edilmesi yani değiştirilmesi öngörülmüştür. 04/8/2002 tarihli ve 24836 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği‘nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 30 Eylül 2009 tarihinde getirilen Geçici 36. madde şu şekildedir:

"GEÇİCİ MADDE 36 - Üretim faaliyetinde bulunmak üzere bu maddenin yürürlük tarihinden önce lisans alan ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında alınması gereken karar için ilgili kuruma başvurmamış tüzel kişilerin, bu maddenin yürürlük tarihini izleyen altmış gün içerisinde Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında alınması gereken karar için ilgili kuruma başvurmaları zorunludur. Bu süre içerisinde ilgili kuruma başvuruda bulunduğunu Kuruma ibraz edemeyen tüzel kişiler hakkında Kanunun 11 inci maddesi hükümleri uygulanır.

            Üretim faaliyetinde bulunmak üzere bu maddenin yürürlük tarihinden önce lisans alması uygun bulunan ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında alınması gereken karar için, bu maddenin yürürlük tarihini izleyen altmış gün içerisinde ilgili kuruma başvurmaları zorunludur. Bu süre içerisinde ilgili kuruma başvuruda bulunduğunu Kuruma ibraz edemeyen tüzel kişilerin lisans başvuruları Kurul kararıyla reddedilir ve Kuruma sunulmuş bulunan banka teminat mektupları irat kaydedilir.

            Birinci ve ikinci fıkra kapsamına giren tüzel kişilerden;

            a) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında Seçme Eleme Kriterlerine tabi projeleri bulunanlar, bu projelerine ilişkin olarak alınan Çevresel Etki Değerlendirmesi gerekli değildir kararını, bu maddenin yürürlük tarihini izleyen doksan gün,

            b) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeleri bulunanlar ise, bu projelerine ilişkin olarak alınan Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu kararını bu maddenin yürürlük tarihini izleyen üçyüz gün içerisinde Kuruma ibraz etmekle yükümlüdür. Bu süre zarfında, söz konusu kararın, tüzel kişinin kendisinden kaynaklanmayan nedenlerle ibraz edilememesi halinde, söz konusu tüzel kişinin lisansı Kurul kararıyla sona erdirilir veya lisans başvurusu Kurul kararıyla reddedilir ve Kuruma sunulmuş bulunan banka teminat mektubu iade edilir.

            Üçüncü fıkrada öngörülen süreler, ilgili tüzel kişiden kaynaklanmayan nedenlerin tevsiki halinde, Kurul kararıyla uzatılabilir."

6.) Yukarıda belirtilen ilgili yönetmelikte yapılan değişiklikleri gösteren hukuksal gelişmelerden gerek işletmeci firma yetkililerinin gerek ÇED Genel Müdürü‘nün gerekse Bartın Valisi‘nin haberdar olmaması mümkün değildir. Bu nedenle yönetmelik değişikliğinde tanınan süre dolmak üzereyken henüz projenin yeri belli olmadan ÇED başvurusu yapılmıştır. Yapılan ÇED başvurusundan sunulan ÇED Başvuru Dosyası incelendiğinde; yer seçimi ile ilgili sorunların varlığını koruduğu, ÇED Başvuru Dosyası hazırlanırken, ÇED Başvuru formatında açık olmasına rağmen,  bu hususun mümkün olduğunca gizlenmeye çalışıldığı görülmektedir. Çınar Mühendislik Müşavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd.Şti yetkileri başvuru dosyasını hazırlarken mümkün olduğunca yer seçimi ile ilgili sorunları ÇED süreci devam ederken çözülmesi gereken konular gibi göstermeye çalışarak suça ortak olmuş, gerçekleştirilmek istenen hukuksuzluğa teknik "mazeret" üretmeye çalışmıştır.

7.) Yönetmelik değişikliğinde tanınan ilk süre 30 Kasım 2009 tarihinde bitmek üzereyken ÇED başvurusu yapılmıştır. Gelinen aşamada ilk 60 günlük süre sınırını aşmak için hukuka aykırı bir başvuru yapılmış ve halen bu başvuru ÇED Genel Müdürlüğü tarafından ret edilmemiştir. 16 Nisan tarihinde Bartın Valisi İsa Küçük‘ün başkanlığında Bartın İl Özel İdaresi toplantı salonunda yapılan toplantıda ÇED Genel Müdürü olarak katılan Fevzi İşbilir, ÇED başvurusu yapılmasıyla, ÇED sürecinin başlamasının ayrı şeyler olduğunu iddia ederek, halkı yanıltmaya, şu ana kadar ÇED başvurusunu reddetmemelerine "mazeret" uydurmaya çalışmaktadır. Nitekim kamuoyunun ve yöre halkının yakın ilgisi nedeniyle yaşanan hukuksuzluk karşısında artan tepkileri azaltmak "bilgilendirme" adı altında yapılan bu toplantının diğer bir gerekçesini oluşturmuştur. ÇED Genel Müdürü, ÇED Yönetmeliği‘ne göre şu ana kadar ya ÇED başvurusunu ret etmeli ya da ÇED başvurusunun hukuka uygun olduğunu düşünüyorsa ÇED Yönetmeliği‘nin 9.maddesine göre yapmasına gereken Halkın Katılımı Toplantısı‘nı yapmalıydı. Ayrıca bu şekilde ÇED Yönetmeliği‘nde belirtilen süreklere ve prosedüre uyulmayarak yukarıda alıntı yapılan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile getirilen 300 günlük süre konusunda da Hattat Holding‘in çıkarı adına yasa ve yönetmeliklere aykırı bir prosedür uygulanmaktadır.

8.) TMMOB, Anayasa‘nın 135. maddesinde tanımlanan, 6235 Sayılı Türk Mühendis Ve Mimar Odaları Birliği Kanunu‘na göre kurulmuş, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur. 2 Aralık 2002 tarih ve 24954 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanan TMMOB Ana Yönetmeliği‘nin "Birliğin ve Bağlı Odaların Amaçları" başlıklı 3. Maddesinin (b) bendine göre; "...Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının ortak gereksinmelerini karşılamak, mesleki etkinlikleri kolaylaştırmak, mesleğin genel yararlara uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak; kamunun ve ülkenin çıkarlarının korunmasında, yurdun doğal kaynaklarının bulunmasında, korunmasında ve işletilmesinde, çevre ve tarihi değerlerin ve kültürel mirasın korunmasında, tarımsal ve sınai üretimin artırılmasında, ülkenin sanatsal ve teknik kalkınmasında gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak" Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve bağlı Odaların amaçları arasında sayılmıştır. Ana Yönetmeliklerinde belirlenen kuruluş amaçları ve görevleri dikkate alındığında şüpheliler hakkında gerekli yasal süreçlerin başlatılmasını talep etmek TMMOB ve bağlı odaların bir görevidir. Nitekim ekte sunduğumuz TMMOB Bartın-Amasra Termik Santral Raporu Kitabı bu çerçevede kamusal sorumluluğun bir gereği olarak hazırlanmış bilimsel bir çalışmadır.

9.) Türk Ceza Kanunu‘nun 257. Maddesi‘ne göre; "Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır." Şüphelilerin eylem ve işlemleri dikkate alındığında yasanın öngördüğü suç tipinin oluştuğu noktasında kuşku kalmamaktadır.