TMMOB 2. SU POLİTİKALARI KONGRESİ

AMAÇ
Yaşadığımız çağda su kaynakları artık küresel boyutlarda önemli sorunlarla karşı karşıyadır. Su kıtlığı, belirgin ve yaygın bir sorun haline gelmekte; dünyanın pek çok yerinde sel felaketleri yaşanmakta; su kalitesi hemen her ülkede hızla bozulmakta ve bu sorunlar, sosyal ve ekonomik açıdan zincirleme pek çok soruna da neden olmaktadır. Bu sorunların en önemlisi ekosistemlerdeki yaşamın sürdürülebilirliğinin tehdit altında olmasıdır. Bu sorunlar, su kaynaklarının geliştirilmesi, denetimi ve yönetiminde yeni yaklaşımlara gereksinim olduğunu ortaya koymuş ve konu, uluslararası toplantı, program ve komisyonlarda ele alınmaya başlanmıştır.

Doğal kaynak olarak suyun, küresel bazda vurgulanan önemine rağmen, bugün pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye‘de de giderek artan "su kıtlığı" ve "kirlilik" sorunları yaşanmaktadır. Bazı dönemlerde bu kıtlığın nedeni doğal hidrolojik koşullardan kaynaklanmakla birlikte, günümüzde oluşan temel neden su kullanımlarının artması ve çeşitlenmesidir. Ülkemizin su kaynakları da hızlı nüfus artışı ve endüstriyel gelişim, artan tarımsal üretim ve kirlilik unsurlarının baskıları altındadır. Havzalarımız aynı zamanda, su yönetimi açısından kurumsal, yasal, yönetsel ve sosyo-ekonomik unsurlar ile birlikte, planlama/karar verme sürecinde gözetilen politikalardan etkilenmektedir. Esas olarak bugün çoğu ülkede olduğu gibi Türkiye‘de de yaşanan su sorunlarının temelinde yönetim ve politika eksiklikleri yatmaktadır.

Ülkemizdeki hızlı nüfus artışının yol açtığı gıda ve bunun sonucu olarak sulama gereksinmesindeki artışın yanı sıra, sosyo-ekonomik kalkınmanın gereği olan hızlı kentleşme ve sanayileşmenin su sağlanımına yönelik olarak getirdiği istem giderek yoğunluk kazanmaktadır.

Ülkemizdeki yerüstü ve yeraltı su kaynakları ile ilgili ekonomik potansiyelin sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda çevresel etkiler dikkate alınarak geliştirilebilmesi, sosyo-ekonomik gelişmede de sürekliliğin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Sürdürülebilir su yönetimi politikalarının uygulanabilmesi ise; su üretimi ve tüketimi ekseninde hukuksal ve kurumsal yapılar, kurumlar arasındaki eşgüdüm, katılımcı yönetim, hakça paylaşım, eğitim, kültür, araştırma-geliştirme ve uygun teknolojilerin seçimi ile doğrudan ilişkilidir.

Diğer yandan, su hizmetleri yönetimi üzerine geliştirilen küresel politikalar sonucunda, çokuluslu su şirketlerinin sektördeki ağırlıkları ve politika belirleme güçleri giderek artmaktadır. Suyun ekonomik bir meta olduğu ve su yönetiminde kamu ağırlığının azalması ve piyasa mekanizmalarının daha etkin olması şeklindeki uluslararası politik yaklaşımlar ağırlık kazanmaktadır.

İklim değişikliği senaryolarının etkili biçimde tartışıldığı bu süreçte, su yönetimi konusunda uluslararası politikaların ulusal çıkarlarımız ve toplumsal gerçeklerimiz ışığında değerlendirmeye alınarak tartışılmasına gereksinme vardır. Bunun yanı sıra, AB‘ye giriş sürecinde Türkiye‘deki yapısal düzenlemelerin su kaynakları yönetimi ve su hizmetleri yönetimi alanlarında ortaya çıkaracağı yeni kurumsal yapılar ve yönetim politikaları, ülke ve toplum çıkarlarımız açısından ele alınarak incelenmelidir.

Sınıraşan sularımızın yönetimi üzerinde, özellikle Fırat-Dicle sistemimizde, uluslararası ilginin yoğunlaştığı bir süreç yaşanmaktadır. Su kaynaklarımız üzerindeki ulusal denetimin zayıflaması ve bu kaynakları geliştirmemizin kısıtlanması sonucunu doğurabilecek planlar, TMMOB-İMO‘nun konunun tüm taraflarını davet ettiği 2. Su Politikaları Kongresi platformunda ele alınarak incelenmeli ve irdelenmelidir.

TMMOB birincisini 21-23 Mart 2006 tarihlerinde gerçekleştirdiği TMMOB Su Politikaları Kongresi‘nin ikincisini, tüm bu konuların ulusal ve uluslararası, yasal, sosyo-ekonomik, teknik, hidropolitik ve iklimsel açılardan ele alınarak çeşitli yönleri ile tartışılacağı bir platform yaratılması ve söz konusu Kongre‘den elde edilecek kamuoyu görüşünün, 2009 Dünya Su Forumu‘na yansıtılması amacına yönelik olarak düzenlenmesine karar verilmiştir.

HEDEFLER
- Türkiye‘nin su kaynakları ve su hizmetleri yönetimi politikalarının ve stratejik hedeflerinin ulusal, yasal, kurumsal, sosyo-ekonomik, sosyo-politik, hidropolitik açılardan, sürdürülebilir ve planlı kalkınma amacına yönelik olarak incelenmesi,
- Bu alandaki sorunların tartışılması, ülke ve toplumsal çıkarlarımız doğrultusunda çözümüne yönelik görüş ve önerilerin ortaya konulması için ilgili tüm tarafların bir araya getirilerek sorunların çözümüne katkıda bulunabilecek bir sinerjinin yaratılması
olarak belirlenmiştir.

KAPSAM
Kongrenin kapsamında, ülkemizde bulunan su kaynakları ve kullanımının kendi içsel süreçleri, birbirleriyle ilişkileri tartışılacaktır. Bu bağlamda Kongre Düzenleme Kurulu tarafından taslak olarak belirlenen ve üzerinde tartışılması için sizlere sunulan konu başlıkları taslağı şöyledir:

1- SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ, KORUNMASI, GELİŞTİRİLMESİ, PLANLAMASI
a- Su kaynakları potansiyelinin mevcut durumunun belirlenmesi
b- Orman ekosistemleri, toprak, mera gibi doğal kaynakların su potansiyeline etkileri
c- İklim değişimi ve su potansiyeline etkileri
d- Yeraltı ve yerüstü sularının korunması (plansız kullanım ve çözüm önerileri)
e- İçme ve kullanma, tarım, sanayi amaçlı su ihtiyacı eğilimleri ve su kaynaklarının ihtiyaca yönelik olarak geliştirilme durumları (barajların, göletlerin inşası vb.)
f- Havza ve havzalar arası su kaynakları planlamasında mevcut durum

2- SU KAYNAKLARI VE SU HİZMETLERİNİN YÖNETİMİ
a- Yeraltı ve kaynak sularının planlı kullanımı ve yönetimi, su kaynaklarının planlı kullanımına yönelik merkezi ve yerel düzeydeki arayışlar
b- Türkiye‘de tarımsal sulama yönetimi (sorunlar, çözüm önerileri)
c- Kentleşmenin su kaynakları ve yönetimine etkileri
d- Su hizmetlerinde kamu-özel yönetim tercihleri ve sosyo-ekonomik etkileri
e- Suyun maliyeti, fiyatlandırılması
f- Su hukuku ve sağlıklı suya erişim hakkı
g- Akarsularımızda su kirliliği sorunları ve giderilme olanakları, atık su yönetimi
h- Etkin su kullanımı (su kullanım alışkanlıkları, su kullanım kültürü, su kaynakları yönetiminde etkin su kullanımının yeri )
i- Su kullanımının çevresel etkileri ve çözüm arayışları
j- Sürdürülebilir su yönetimi açısından havzalarımızın durumu

3- ULUSAL VE KÜRESEL SU POLİTİKALARI
a- Türkiye‘deki hukuksal düzenlemeler ve su politikalarına etkileri
b- Türkiye‘deki kurumsal düzenlemeler ve su politikalarına etkileri
c- AB, DB, DTÖ, DSK, bölgesel kalkınma bankaları, su tekelleri eksenli yapısal düzenlemeler ve su politikalarına etkileri
d- Küresel, bölgesel ve ulusal açıdan sınıraşan ve sınır oluşturan sular ve su politikalarına etkileri
e- Su güvenliği (kimyasal saldırılar, baraj güvenliği vb. açılardan)

4- SUYUN ÇEVRE, TOPLUM, EĞİTİM VE KÜLTÜR BOYUTLARI
a- Çevresel boyut (çevresel sürdürülebilirlik,ekosistemin su ihtiyacı)
b- Toplumsal boyut (sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik, kalkınma, toplumsal adalet, göç vb. boyutlar)
c- Eğitim boyutu (eğitimin su kullanım alışkanlıklarına etkileri vb.)
d- Kültür boyutu (su yapıları ve kültürel mirasın korunması ilişkisi vb.)